4-Mavzu. Oziq-ovqat tizimini harakatlantiruvchi kuchlar

1.1.2-Chizma.Suv xoʻjaligi tizimida boshqarish qarorlarining samaradorligiga ta’sir etuvchi omillar¹
Boshqaruv qarorlarining asosi deb optimal variantga eng yaqin boʻlgan, eng zoʻr variant qabul qilinadi. Bu variant mehnatni, moliyaviy-texnik resurslarni va vaqtni eng kam sarf qilgan holda, korxonadagi mavjud holat haqidagi mantiqiy axborotlarni yigʻib, tahlil qilish orqali kelib chiqadiOptimal qarorni yoki unga yaqin qarorni tanlashda kerakli usul va uslubni qoʻllash darkor. Boshqaruv amaliyotida qarorlarni qabul qilish va ular bilan ishlashning oltita usullari mavjud:
1. Maqbul rejalashtirish usuli iqtisodiy matematik usullarini elektron hisoblash texnikasini turli ishlab chiqarish masalalarini yechish uchun ishlatiladi. Maqbul rejalashtirishning har xil shakllarning katta qismi muntazam dasturlashtirish masalalariga keltiriladi. Muntazam dasturlashtirishni boshqaruvda ishlatilishini oʻxshash turlari quyidagilar hisoblanadi.

• 
  ishlab chiqarishni yiriklashtirilgan rejalashtirilishi. Ishlab chiqarish umumiy harajatlarini kamaytirish jadvallarini tuzish. Bu jadvallar mehnat resurslari va zahira me’yorlarini oʻrnatilgan cheklanishlarini hisobga olib tuziladi;
  
• 
  mahsulot assortimentini rejalashtirish. Mahsulotni maqbul assortimentini aniqlash, unda uning har bir turiga oʻzining xarajatlari va resurslarga boʻlgan talab toʻgʻri keladi;
  
• 
  texnologik jarayonni boshqarish, chiqindilarni eng kam miqdorga keltirish;
  
• 
  yangi quriladigan qurilish tashkilotini maqbul joylashadigan maydonini aniqlash. Bunday joy yangi qurilish tashkilotini muqobil joylashadigan joy boʻlishi, transport xarajatlarini, uni xom ashyo bilan ta’minlash va mahsulotni sotish joylarini muqobilligini aniqlash.
  

2. Operasiyalarni izlanishi usuli. Ular yordamida son tahlili jarayonini amalga oshirish mumkin. Bunga xizmat koʻrsatish, matematik statistikani, ehtimolliklar nazariyasini kiritish mumkin. Ularning barchasi turli qarorlarni tuzishni va samaralisini tanlab olishni koʻzda tutadi.
3. Tizimli tahlil – rahbarga qaror qabul qilish jarayonida eng samarali yordam koʻrsatish vositasi hisoblanadi. Umumiy koʻrinishda tizimli tahlilni boshqaruv sohasidagi yirik muammolar majmuasini yechish uslubiyati deb tavsiflash mumkin. Tizimli tahlil rahbarlar tomonidan qaror qabul qilish jarayonida jiddiy son usuli deb va oqilona mulohaza tajriba deb koʻzda tutiladi.