4-mavzu. Teng kuchli formulalarga doir teoremalar. Formula tushunchasi


Download 0.64 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/4
Sana24.01.2023
Hajmi0.64 Mb.
#1114044
1   2   3   4
Bog'liq
4-mavzu. Teng kuchli formulalar. Teng kuchli formulalarga doir teoremalar. ma\'ruza

ekvivalent va ekvivalentmas iboralari ishlatiladi.
Berilgan formulalarning teng kuchliligini ifodalashda “≡” belgidan, teng 
kuchlimasligini ifodalashda esa “ ≠” belgidan foydalaniladi.
Misol. A
≡ (x˅𝑥̅)

y va B 
y



𝑥̅ 
x
˅𝑥̅ 























Ta’rif. Tarkibidagi elementar mulohazalarning mumkin bo‘lgan barcha 
qiymatlar satrlarida faqat ch qiymat qabul qiluvchi formula tavtologiya deb ataladi. 
Ta’rif. Tarkibidagi elementar mulohazalarning mumkin bo‘lgan barcha 
qiymatlar satrlarida faqat yo qiymat qabul qiluvchi formula aynan yolg‘on (doimo 
yolg‘on) yoki bajarilmaydigan formula deb ataladi. 
Misol. x va x
˅𝑥 formulalar teng kuchli formulalardir. Haqiqatdan ham
berilgan formulalarda faqat bitta x elementar mulohaza ishtirok etgani uchun ikkita 
qiymatlar satriga ega chinlik jadvalini tuzamiz (1- jadvalga qarang). Yuqoridagi 
ta’rifga asosan x≡x˅𝑥. 
1-jadval 

x
˅𝑥 
yo 
yo 
ch 
ch 
Ta’rif. Agar А va В formulalar uchun A↔B formula tavtologiya bo‘lsa, u 
holda berilgan formulalar mantiqiy ekvivalent formulalar deb ataladi. 
Teorema. Agar А va A

B formulalarning har biri tavtologiya bo‘lsa, u holda 
В formula ham tavtologiya bo‘ladi. 
Ta’rif. Tarkibidagi elementar mulohazalarning kamida bitta qiymatlar satrida 
ch qiymat qabul qiluvchi aynan chin bo‘lmagan formula bajariluvchi formula deb 
ataladi. 
Mulohazalar algebrasida bu ayniyatlarga o‘xshash, ixtiyoriy mantiqiy x, y va 
z o‘zgaruvchilar uchun quyidagi teng kuchliliklar o‘rinlidir: 
1. 𝑥 ∨ 𝑦 = 𝑦 ∨ 𝑥
2. (𝑥 ∨ 𝑦) ∨ z = 𝑥 ∨ (𝑦 ∨ 𝑧) 
3. 𝑥 ∧ 𝑦 = 𝑦 ∧ 𝑥 
4. (𝑥 ∧ 𝑦) ∧ 𝑧 = 𝑥 ∧ (𝑦 ∧ 𝑧) 
5. 𝑥 ∧ (𝑦 ∨ 𝑧) = (𝑥 ∧ 𝑦) ∨ (𝑥 ∧ 𝑧) 
6. 𝑥 ∨ (𝑦 ∧ 𝑧) = (𝑥 ∨ 𝑦) ∧ (𝑥 ∨ 𝑧) 
7. 𝑥 → 𝑦 = 𝑥 
̅ ∨ 𝑦 
8. 𝑥 
̅
̅
= 𝑥 
9. 𝑥 ∨ 𝑦
̅̅̅̅̅̅̅ = 𝑥̅ ∧ 𝑦̅ 
10. 
𝑥 ∧ 𝑦
̅̅̅̅̅̅̅ = 𝑥̅ ∨ 𝑦̅
11. 
𝑥 ∨ 𝑦 = 𝑥̅ ∧ 𝑦̅
̅̅̅̅̅̅̅ 
12. 𝑥 ∧ 𝑦 = 𝑥̅ ∨ 𝑦̅ 
̅̅̅̅̅̅̅ 
13. 𝑥 ∧ 𝑥̅ = 𝑦𝑜 
14. 
𝑥 ∨ 𝑥̅ = 𝑐ℎ 
15. 
𝑥 ∧ 𝑥 = 𝑥, 𝑥 ∨ 𝑥 = 𝑥 


16. 
𝑥 ∧ (𝑥 ∨ y) = 𝑥, 𝑥 ∨ 𝑥 ∧ 𝑦 = 𝑥 
17. 
𝑥 ∨ 𝑦𝑜 = 𝑥, 𝑥 ∨ 𝑐ℎ = 𝑐ℎ, 𝑥 ∧ 𝑦𝑜 = 𝑦𝑜, 𝑥 ∧ 𝑐ℎ = 𝑐ℎ. 

Download 0.64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling