4-mavzu. Teng kuchli formulalar. Teng kuchli formulalarga doir
teoremalar.
1. Formula tushunchasi. Formula tushunchasiga
matematik induksiya
usuliga tayangan holda quyidagicha qat’iy ta’rif beriladi.
Ta’rif. 1) Agar
x elementar mulohaza bo‘lsa, u holda
x formuladir;
2) agar
A formula bo‘lsa, u holda
𝐴̅ formuladir;
3) agar
A va
B formulalar bo‘lsa, u holda
(A
∧
B), (A
˅𝐵
), (A
→
B) va
(A↔B)
formulalardir;
4) 1-, 2- va 3- bandlardagidan tashqari boshqa formula yo‘q.
Yuqoridagi ta’rifga ko‘ra
ixtiyoriy formulaga, uning qiymati sifatida,
vaziyatga
qarab, {ch, yo} to‘plamning biror elementi mos qo‘yiladi. Formula tarkibidagi
o‘zgarmas va o‘zgaruvchi (elementar)
mulohazalarning har biri elementar
formulalar deb hisoblanadi. Formula qiymatining
x
1
,x
2
,...,x
n
o‘zgaruvchilarga
(elementar mulohazalarga) bog‘liqligini ta’kilash kerak bo‘lgan holda
f(x
1
,x
2
,...,x
n
)
ko‘rinishdagi yozuvdan foydalaniladi.
2. Teng kuchli formulalar.
Ta’rif. Agar berilgan ikkita formula tarkibida
ishtirok etuvchi elementar
mulohazalarning har bir qiymatlar satri uchun bu formulalarning qiymatlari bir xil
bo‘lsa, u holda ular
teng kuchli formulalar deb ataladi.
Ta’rif. Agar berilgan ikkita formula tarkibida ishtirok etuvchi elementar
mulohazalarning qiymatlar satrlaridan hech bo‘lmaganda
bittasi uchun bu
formulalarning qiymatlari har xil bo‘lsa, u holda ular
teng kuchlimas formulalar
deb ataladi. Teng kuchli va teng kuchlimas iboralari na faqat formulalarga
nisbatan, balki ixtiyoriy mantiqiy mulohazalarga nisbatan ham qo‘llanilishi
mumkin. Ba’zan, teng kuchli va teng kuchlimas iboralari o‘rnida,
mos ravishda,