Tuproqlarning sho`rlanish darajasiga ko`ra tabaqalanishi
(Pankov, 1970)
№
|
Sho`rlanish darajasi
|
Qattiq qoldiq, %
|
Xlor, %
|
1
|
Sho`rlanmagan
|
< 0.3
|
< 0.01
|
2
|
Kam sho`rlangan
|
0.3–1.0
0.3
|
< 0.01
0.01 – 0.04
|
3
|
O`rtacha sho`rlangan
|
1–2
0.3 – 1.0
|
0.01 – 0.04
0.04 – 0.10
|
4
|
Kuchli sho`rlangan
|
2–3
1–2
|
0.04 – 0.1
0.1 – 0.3
|
5
|
Sho`rxok
|
> 3
|
> 0.3
|
Tuproq unumdorligi uchun muhim, omillardan yana biri – issiqlik bo`lib, hisoblanadi. Harorat har 1000 oshganda kimyoviy jarayon 2-3 marta ortadi. Harorat 00 dan past bo`lsa biologik jarayonlar to`xtaydi.
Unumdorlikka ba'zi tuzlar – xlor, sulfatlar va soda kabilar salbiy ta'sir qiladi.
Unumdorlikni oshirishda agromeliorativ tadbirlar zarur.
Ikkilamchi sho`rlanish.
Ikkilamchi sho`ralanish qurg`oqchil iqlimli rayonlarga xos jarayondir. Bunda kapillyar naylar orqali tuproqda tez eriydigan tuzlarning yer betiga chiqishi sodir bo`ladi.
Agar haydalma qatlamda tuz 1 %dan ortsa, hosildorlik 1/3 marta kamayadi, tuz 2-3% ortganda esa o`simlik halok bo`ladi hisoblarga ko`ra, yer yuzida har yili 7 mln.ga haydaladigan yerlar nobud bo`lmoqda. 1 kishiga o`rtacha 0,3 ga haydaladigan yer bo`lishi kerak. (Hozir Yer yuzida 1,45 mlrd ga yer madaniylashtirilgan).
Do'stlaringiz bilan baham: |
