49. Ichki auditning me’yoriy- xuquqiy asoslari. Ichki audit

51. o’zbekistonda auditorlik me’yoriy tartibga solish tizimi.
Ma’lumki, O’zbekistonda auditorlik faoliyatini tartibga solishda amaldagi
2ta jamoat tashkiloti, jumladan: O’zbekiston Auditorlar Palatasi va O’zbekiston
Buxgalterlar va Auditorlar Milliy Assotsiatsiyasi muhim ahamiyat kasb etadi.
Demak, ular faoliyati to’g’risida biroz to’xtalib o’tsak.
O’zbekiston Auditorlar Palatasi (O’AP)
O’zbekiston Auditorlar Palatasi nodavlat notijorat tashkiloti hisoblanib,
mustaqil sertifikatlangan auditorlar va auditorlik tashkilotlarini ixtiyoriylik asosida
birlashtiradi. O’APning maqsadi auditorlarning professional darajasini
rivojlantirish va qo’llab-quvvatlash, davlat va jamoat organlarida o’z a’zolarining
qonuniy huquq va professional manfaatlarini himoya qilish, axborot aloqalarini
ushlab turish, professional sohada sodir bo’layotgan barcha o’zgarishlar haqidagi
barcha zaruriy axborotlar bilan ta’minlash bo’lib hisoblanadi.
O’zbekiston Buxgalterlar va Auditorlar Milliy Assotsiatsiyasi
(O’zBAMA)
O’zBAMA sertifikatlangan buxgalter va auditorlarni ixtiyoriylik asosda
birlashtirgan jamoat tashkiloti hisoblanadi. O’zBAMAning maqsadi professional
buxgalter va auditorlarning manfaatlari va huquqlarini himoya qilishga
ko’maklashish, ta’lim dasturlari va kurslarini o’tkazish yo’li bilan malakasini
oshirish, assotsiatsiya a’zolari maqomini xalqaro darajaga etkazish maqsadida
maslahat xizmatlarini ko’rsatish hisoblanadi.
52. Ichki auditning me’yoriy- xuquqiy asoslari.
Ichki audit – bu xo‗jalik ichida uning faoliyatining samaradorligini
tekshirish va aniqlashda mustaqil baho berishdir. Ichki audit uchun
korxonaning o‗zi yoki uning bir bo‗limi – korxona ichidagi nazorat
bo‗limi javob beradi. Ichki auditning maqsadi – korxona xizmatchilariga
o‗zlarining majburiyatlarini a‘lo darajada bajarishga yordam berishdir.
Ichki audit korxonaga tekshirilayotgan obyektlar haqida aniq tahlil,
baholash, tavsiya, maslahat va ma‘lumotlarni beradi.
Rahbarlar va menenjerlarning nazoratga munosabati nazorat muhitiga eng
katta ta’sir ko’rsatadi. Boshkaruvning yuqori pog’onasi xizmatchilarning nazoratga
munosabatini belgilaydi. Yaxshi boshqaruv muhiti yuqori darajadagi ichki
kommunikatsiya tizimini ta’minlaydigan, direktorlar Kengashi huzuridagi
auditorlik inspektsiyasining samarali ishlashiga yordam beradigan, byudjetlar
tizimi (biznes-reja yoki smeta) va ularning bajarilishi to’g’risidagi hisobotlardan
foydalanadigan, ichki auditning samaradorligini ta’minlaydigan boshqaruv tizimi
bilan tavsiflanadi. Keyinchalik, nazorat muhiti korxona xodimlarining
kompetentliligi, xizmat vazifalarining taqsimlanishi, aktivlar, hujjatlarni olish
imkoni va hisob yozuvlarini vaqti-vaqti bilan taqqoslab turish bilan aniqlanadi.