5- amaliy mashg’ulot Yoqilg’ini yonish massasidan ishchi massasiga o’tkazaish

O’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti. Yoqilg’i to’liq yonganda o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti quyidagi formula yordamida aniqlanadi:

bu yerda O₂, N₂ – yonish mahsulotlari tarkibidagi kislorod va azot ulushi, %.

1 – masala. Qozon o’chog’ida 1 m³ tabiiy gaz yoqilg’isi yoqilishi uchun zarur bo’lgan nazariy va haqiqiy havo hajmlarini, hamda o’txonadan chiqayotgan yonish mahsulotlarining to’liq hajmi aniqlansin. Bunda tabiiy gaz tarkibi: CO₂ = 0,2 %; CH₄ = 98,2 %; C₂H₆ = 0,4 %; C₃H₈ = 0,1 %; C₄H₁₀ = 0,1 %; N₂ = 1,0 % va o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti _yo = 1,2 bo’lsin.

Yechilishi: 1 m³ yoqilg’i yoqilishi uchun zarur bo’lgan nazariy va haqiqiy havo hajmlarini (28) va (30) – formulalar yordamida aniqlaymiz:

_yo = 1,2 bo’lgan holat uchun quruq gazlarning hajmini (43) formuladan aniqlaymiz:

_yo=1,2 bo’lgan holat uchun suv bug’larining hajmini (44) formuladan aniqlaymiz:

To’liq yonish mahsulotlarining hajmiy ko’rsatkichi (31) formuladan topiladi:

2 – masala. Tarkibi CO₂ = 0,5 %; CH₄ = 92,8 %; C₂H₆ = 2,8 %; C₃H₈=0,9%; C₄H₁₀ = 0,4 %; C₅H₁₂ = 0,1 %; N₂ = 2,5 % bo’lgan Buxoro koni tabiiy gazini 2000 m³/soat va tarkibi CO₂ = 0,1 %; CH₄ = 89,7 %; C₂H₆ = 5,2 %; C₃H₈=1,7 %; C₄H₁₀ = 0,5 %; C₅H₁₂ = 0,1 %; N₂ = 2,7 % bo’lgan Gazli koni tabiiy gazini 1000 m³/soat sarf bilan yoqish uchun zarur bo’lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin. Bunda o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyentlari, mos ravishda _yo = 1,15 va 1,1 bo’lsin.

Javob: V^o = 29360 m³/soat; V_h = 33264 m³/soat.

3 – masala. 2000 kg D markali ko’mirni qatlamli yoqish uchun zarur bo’lgan havoning nazariy va haqiqiy hajmlari aniqlansin. Bunda yonuvchi massasiga ko’ra ko’mirning tarkibi: C^yo= 78,5 %; H^yo = 5,6 %; = 0,4 %; N^yo = 2,5 %; O^yo = 13,0 %; quruq massaga ko’ra kul miqdori A^q = 15,0 %; ishchi namlik Wⁱ= 12,0 % va o’txonadagi havoning ortiqchalik koeffisiyenti _yo = 1,3 bo’lsin.

Javob: V^o = 12040 m³; V_h = 15652 m³.

4 – masala. 1500 kg nam slanesni qatlamli yoqish uchun zarur bo’lgan havoning nazariy hajmi aniqlansin. Bunda yonuvchi massasiga ko’ra slanesning tarkibi: C^yo = 74,0 %; H^yo= 9,5 %; = 6,1 %; N^yo = 0,4 %; O^yo=10,0 %; ishchi massaga ko’ra kul miqdori Aⁱ = 46,0 %; namligi Wⁱ= 11,5 % va bo’lsin.