5 -мавзу. Илмий тадқиқотнинг намоён бўлиш шакллари ва типлари

Парадигма - (юн. намуна, ўрнак) - илмий вазифаларни ҳал қилишда намуна сифатида олинган назарий, методологик ва аксиологик кўрсатмалар тизими. У илмий муаммоларни ечишга, прогнозлашга ёрдам берадиган идеалдир. Парадигма илмий муаммоларни ҳал этиш намунаси сифатида қабул қилинган илмий назария. Парадигмаларнинг алмашинуви илмий революцияга олиб келади (АҚШлик Т.Кун). Парадигма фан тараққиёти давомида ҳосил қилинган стандартларни ўз ичига олади.

Парадигма - (юн. намуна, ўрнак) - илмий вазифаларни ҳал қилишда намуна сифатида олинган назарий, методологик ва аксиологик кўрсатмалар тизими. У илмий муаммоларни ечишга, прогнозлашга ёрдам берадиган идеалдир. Парадигма илмий муаммоларни ҳал этиш намунаси сифатида қабул қилинган илмий назария. Парадигмаларнинг алмашинуви илмий революцияга олиб келади (АҚШлик Т.Кун). Парадигма фан тараққиёти давомида ҳосил қилинган стандартларни ўз ичига олади.

Тизимлилик - (юн.система:қисмлардан иборат, бутун) - ўзаро муносабат ва алоқада бўлган, муайян яхлитликни ҳосил қилувчи кўп қисмлар, элементлар мажмуи. Тизимлилик илмий тадқиқотнинг ўз-ўзига таьсир қилиш тамойили унинг янада асосли далилларга суянишида муҳим ўринни эгаллайди. Янги назарий билимлар ва технологиялар ўзаро мувофиқлашган ҳолда илмий-методологик тизимни шакллантиради. Тизимли ёндашув тизимли таҳлил воситасида амалга оширилади.

Интуиция - (лот. синчиклаб қарайман) - ҳақиқатни мантиқий далиллар ёрдамисиз, бевосита англаб олиш қобилияти. У доим инсон ақли ва жони бирликда амалга оширган катта иш маҳсули ҳисобланади. Шу маънода фақат истеътоди, меҳнаткаш ва тиришқоқ одамларгина интуитив билишга қодир. Ижоднинг муҳим босқичи - янгиликни интуитив англаш, тушуниб етиш. Интуиция – кутилмаганда бевосита олинган билим. Инсон билимининг жадал ривожланиши ижод қилишни ўрганиш вазифасини қўйди.

• Интуиция - (лот. синчиклаб қарайман) - ҳақиқатни мантиқий далиллар ёрдамисиз, бевосита англаб олиш қобилияти. У доим инсон ақли ва жони бирликда амалга оширган катта иш маҳсули ҳисобланади. Шу маънода фақат истеътоди, меҳнаткаш ва тиришқоқ одамларгина интуитив билишга қодир. Ижоднинг муҳим босқичи - янгиликни интуитив англаш, тушуниб етиш. Интуиция – кутилмаганда бевосита олинган билим. Инсон билимининг жадал ривожланиши ижод қилишни ўрганиш вазифасини қўйди.
• Ижодий фаолият ҳамда таьлим методларини ўрганиш ҳақидаги фан эвристика деб аталади.
• Индуктив тафаккур - ҳодисаларнинг бир қисмини ўрганиш орқали олинган билимни ҳодисаларнинг бутун туркумига нисбатан татбиқ этиш эвристик усул ҳисобланади.