5-amaliy mashgʻulot qonunlashturuvchi metrologiya sohasi boʻyicha xalqaro tashkilotlar va me’yoriy hujjatlar
- rasm. Oʻlchovlar va tarozilar Xalqaro byurosi tuzilmasi
Download 66.97 Kb. Pdf ko'rish
|
5-amaliy mashgʻulot
- Bu sahifa navigatsiya:
- Oʻlchov va Tarozilar Xalqaro Qoʻmitasi.
7.2 - rasm. Oʻlchovlar va tarozilar Xalqaro byurosi tuzilmasi.
BIPMni boshqargan rahbarlar: Italiyalik Jilbert Govi (1875-1877 yy.), Shvetsariyalik J.Perne (1877-1879 yy.), Norvegiylaik Ole Yakob Brok (1879-1889 yy.), Fransiyalik J.-Rene Benua (1889-1915 yy.), Shvetsariyalik Sharl eduar Giyom (1915-1936 yy.), Fransiyalik Alber Perar (1936-1951 yy.), Shvetsariyalik Sharl Vole (1951-1961 yy.), Fransiyalik Jan Terren (1962-1977 yy.), Fransiyalik Peer Djakoma (1978-1988 yy.), Buyuk Britaniyalik Terri Kuin (1988-2003 yy.), Buyuk Britaniyalik Endryu Uellard (2004-2010 yy.), Germaniyalik Mixael Kyune (2011- 2012 yy.). Ayni paytda doktor Martin Milton 2013 yil 1 yanvardan BIMP rahbari hisoblanadi. Oʻlchov va Tarozilar Xalqaro Qoʻmitasi. OʻTXQning asosiy vazifasi - butun jahon boʻyicha oʻlchovlarning yagona, unifikatsiyalashgan tizimini ta'minlash. Bu borada: Asosiy fizik kattaliklar uchun oʻlchov birliklarining fundamental standartlarini oʻrnatish hamda, xalqaro etalonlarni saqlash; Milliy va Xalqaro standartlarni muvofiqlashtirish; Oʻlchov texnikalarini tegishli tartibda muvofiqlashtirish; Fundamental fizik konstantalarning miqdoriy qiymatlarini va oʻlchamlarini yuqori aniqlik darajasida ishlab chiqish va muvofiqlashtirsh. Qoʻmita Oʻlchov va Tarozilar Xalqaro Konferensiyasi ta'sis etgan Oʻlchov va Tarozilar Xalqaro Byurosining qat’iy nazorati ostida ish olib boradi va bajarilgan ishlar yuzasidan mazkur idoraga hisobot berib boradi. Metrik Konvensiyaga a’zo davlatlarning delegatlari har toʻrt yilda Bosh Konferensiyada yig‘iladilar. Bu yig‘ilishlarning asosiy vazifasi: Metrik tizimning zamonaviysi boʻlgan Xalqaro Birliklar Tizimi (SI)ni takomillashtirishga taalluqli zaruriy chora-tadbirlarni muhokama qilish hamda ma’lumot almashinish; ma'lumotlarni ishtirokchilar e’tiboriga yetkazish; Yangi fundamental metrologik oʻlchamlar natijalari va turli ilmiy rezolyutsiyalarni Xalqaro miqyosda tasdiqlash; OʻTXQ ning rivojlantirish va tashkilotni moliyalashtirishga taalluqli asosiy iqtisodiy masalalarni koʻrib chiqish. Oʻz faoliyatini masofa va vazn oʻlchov birliklari hamda, ular bilan bog‘liq metrologik tadqiqotlar sohasi bilan cheklangan doirada boshlagan OʻTXQ, keyinchalik, elektr (1927), fotometriya va radiometriya (1937), ionlanuvchi nurlanishlar (1960), vaqt shkalalari (1988) va kimyo (2000) sohalari uchun ham oʻlchov standartlarini joriy etish yoʻnalishlarida faoliyat doirasini kengaytirdi. Bu maqsadlarda 1876 - 1878 yillarda dastlabki laboratoriyalar qurilgan va ular 1929- yilda kengaytirilgan. 31 dekabr, 2005 yil holatiga OʻTXQga quyidagi 51 ta davlat a’zo hisoblanadi: Argentina, Avstraliya, Avstriya, AQSH, Belgiya, Braziliya, Bolgariya, Buyuk Britaniya, Chili, Chexiya, Chernogoriya, Daniya, Dominikana, Eron, Finlyandiya, Fransiya, Germaniya, Hindiston, Indoneziya, Irlandiya, Ispaniya, Isroil, Italiya, Janubiy Afrika Respublikasi, Kamerun, Kanada, KXDR, Koreya (Resp.), Malayziya, Meksika, Misr, Niderlandiya, Norvegiya, Pokiston, Polsha, Portugaliya, Ruminiya, Rossiya, Serbiya, Singapur, Slovakiya, Shvetsiya, Shveytsariya, Tailand, Turkiya, , Urugvay, Venesuela, Vengriya, Yangi Zelandiya, Yaponiya, Yunoniston, Xitoy. Quyidagi 12 ta davlat va Iqtisodiy ittifoqlar OʻTXQ ning hamkorlari hisoblanadi: Belarus, Karib dengizi havzasi iqtisodiy ittifoqi, Kosta-Rika, Kuba, Ekvador, Estoniya, Gonkong, Yamayka, Qozog‘iston, Keniya, Latviya, Litva, Malta, Panama, Filippin, Sloveniya, Ukraina, Vetnam, Xitoy Taypeyi, Xorvatiya. OʻTXQ laboratoriyalarida turli sohadagi fizik va texnik mutaxassislar faoliyat olib boradilar. Ular asosan metrologik tadqiqotlar, xalqaro birliklarning standartlarni oʻzaro muvofiqlashtirsh va bir oʻlchamga keltirish ishlarini olib boradilar. Yillik hisobotda va OʻTXQ direktorining hisobotlarida ular olib borayotgan ish jarayonlarining tafsilotlari yoritib boriladi. 1927-yilda OʻTXI ning ish faoliyat sohalarining kengayishi natijasida OʻTXQ, asosiy vazifasi oʻz sohasida olib borilayotgan tadqiqotlar va ulardagi kun tartibidagi masalalar yuzasidan axborot berib borish boʻlgan maxsus Konsultativ qoʻmitalar tashkil qildi. Ushbu konsultativ qomatlar, birliklar boʻyicha olib borilayotgan xalqaro faoliyatni muvofiqlashtirib turish va ularga oid maxsus masalalarning, tegishli sohalarda bajarilishi nazorat qilib boruvchi, doimiy yoki muvaqqat ishchi guruhlarni tuzish va OʻTXI ga tavsiya qilish vazifalarini bajaradi. Konsultativ qoʻmitalar umumiy me’yoriy hujjatlar asosida ish yuritadi. Ular nodavriy muddatlarda oʻzaro uchrashib turadilar. Har bir konsultativ qoʻmitaning prezidenti BIPM tomonidan tayinlanadi va odatda BIPMning a’zolaridan biri boʻladi. Hozirda 10 ta shunday konsultativ qoʻmitalar mavjud: 1) 1927-yilda ta’sis etilgan Elektr va Magnetizm konsultativ qoʻmitasi (CCEM), 1997 yilda unga "Elektr konsultativ qoʻmitasi" (CCE) nomi berildi. 2) 1933-yilda ta’sis etilgan Fotometriya va Radiometriya konsultativ qoʻmitasi - (CCPR). 1971-yilda "Fotometriya konsultativ qoʻmitasi" deb yangi nom berilgan. 3) Termometriya konsultativ qoʻmitasi - (CCT), 1937-yilda ta’sis etilgan. 4) Uzunlik konsultativ qoʻmitasi - (CCL) 1997-yildan buyon sobiq "Metrni aniqlash" (ССDM) konsultativ qoʻmitasi shunday nomlanadi. 5) Soniyani aniqlash konsultativ qoʻmitasi (CCDS) - 1956-yilda ta’sis etilgan. 1997-yildan e’tiboran, Vaqt va Chastota konsultativ qoʻmitasi (CCTF) deb ataladi. 6) Ionlanuvchi nurlanishlar konsultativ qoʻmitasi (CCRI) - 1997-yildan buyon, 1958-yilda ta’sis etilgan "Ionlanuvchi nurlanishlar standartlari boʻyicha konsultativ qoʻmita" (CCEMRI) ning yangi nomi. Mazkur qoʻmita 1969-yilda toʻrt boʻlimga ajratilgan: 1) Rentgen va gamma nurlanishlari, elektronlar; 2) Radionuklidlarni oʻlchash; 3) Neytron oʻlchovlari; 4) α-Energiya satndartlari. 1975-yilda α-Energiya standartlari boʻlimi tugatilib, uning vazifalari Radionuklidlarni oʻlchash boʻlimiga yuklatilgan; 7) Birliklar konsultativ qoʻmitasi (CCU) - 1964-yilda ta’sis etilgan. Bu konsultativ qoʻmita 1954-yilda tashkil etilgan Birliklar boʻyicha Xalqaro Komissiyaning oʻrnida faoliyat yuritadi; 8) Vazn va u bilan bog‘liq miqdorlar boʻyicha konsultativ qoʻmita (CCM). 1980-yilda ta'sis etilgan; 9) Modda miqdori konsultativ qoʻmitasi: Kimyoviy metrologiya. (CCQM), 1993 -yilda ta'sis etilgan; 10) Akustika, ultratovush hamda vibratsiya boʻyicha konsultativ qoʻmita (CCAUV). U 1999-yilda ta'sis etilgan. Oʻlchov va tarozilar Xalqaro Bosh Konfrensiyasining faoliyatiga doir dalolatnomalar Oʻlchov va tarozilar Bosh Konferensiyasining yig‘ilishi haqidagi axborotnomalar va Oʻlchov va tarozilar Xalqaro Qoʻmitasining yig‘ilishi haqidagi axborotnomalarda nashr etib boriladi. OʻTXKning 2003 yildagi qaroriga koʻra, OʻTXQ faoliyatiga doir axborotnomalarni chop etish toʻxtatildi, lekin rasmiy veb - saytida joylashtirish davom ettirilmoqda. Download 66.97 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling