5-bob. Xonada havo almashinuvining miqdorini hisoblash Havoni almashinuvi

---

5-bob. Xonada havo almashinuvining miqdorini hisoblash
Havoni almashinuvi (Havoni aralashish jarayoni).
Havo almashinishi deb xonada zararlangan havoni qisman yoki 
to‘liq toza atmosfera havosi bilan almashinuviga aytiladi.
Xonaga berilayotgan havo sarfini bir necha yo‘1 bilan aniqlash 
mumkin: me’yorlangan kattaligi va me’yorlangan solishtirma sar- 
fi bo'yicha hisoblash. Berilayotgan havo sarfini QMQ 2.04.05-97. 
me’yoriy hujjatni 15-son va 17-son ilovada muvofiq ravishda va 
sanitariya me'yorlarini yoki portlash - yong‘in xavfsizligi me’- 
yorlarini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan miqdorlarning kattasini 
qabul qilgan holda hisoblash yo‘li bilan aniqlash lozim.
5.1. Xonaga berilayotgan havo miqdorini hisobiy usul
bilan hisoblash
Yilning issiq va sovuq davrlari uchun havo almashinishi L, m3/ 
soat, kirayotgan va chiqayotgan havoning zichligi 1,2 kg/m3 da teng 
deb olinganda quyidagi formulalar bilan aniqlanadi:
a) oshkora issiqlik ortiqlig4i bo‘yicha
/ — / 
, 3,6£?0- £
^
^
c(tx-t0)
 
, m/soat 
(5.1)
b) ajralib chiqayotdan zararli moddalarning massasi bo‘yicha
mcL
,
A'p)
Kx~Ko
 
, m3/soat 
(5.2)
v) namlikni ortiqligi bo‘yicha
I — I
4 - ^-1, 2/, , (с/,-t/p)
i 
\.2(dx-d0)
 
, mVsoat 
(5.3)
d) to‘lik issiqlikni ortiqlig‘ i bo‘yicha 
t
 
j
3 ,6 Q j
—1 , 2 / . , ( 1 , — I 0 )
* 
i-2( / , —/„) 
, m3/soat 
(5.4)
(5.1) va (5.4) formulalardan xonalarda mahalliy so‘rma tizimlar 
mavjud bo‘ lganda foydalanish mumkin. Jamoat binolarni asosiy 
xonalarida so‘rma ventilatsiyaga ehtiyoj yo‘q. Bunda (5.1) va (5.4) 
formulalar o‘zgaradi va quyidagi ko‘rinishda boiadi: 
f
___
3 , 6 Q 0
^
l , 2 c ( ^ - / 0 ) , m 3/soat 
(5.5)
63

---

J
 
_ _
3 , 6 g 7
1' 2 c /^ - /o )
f
mVsoat. 
(5.6)
Xonada bir vaqtda issiqlik va namlik ajralishi ro‘y berganda 
hisobiy havo almashuvi miqdori 
I-d
diagramma yordamida quruq 
havoni entalpiyasini va tarkibiy namligini o ‘zgarishini hisobga olib 
aniqlanadi. Xonadagi havo holatini o‘zgarishini ko‘rsatkichi bu 
burchak koeffitsiyenti 
e,
uning qiymati quyidagicha topiladi:
в о
W
, kJ/kg, 
(5.7)
ya’ni xonadagi ortiqcha issiqlikning ^.ortiqcha namligini 
W
nis- 
bati.
5.1. 
Misol:
Toshkent shahrida joylashgan administrate 
binoning bitta ishlash xonasi uchun kerakli havo miqdorini aniqlash 
kerak. Xonaning o ’lchamlari 6x6x3 m. Xonaga ajralib chiqayotgan 
ortiqcha issiqlik oqimi £^=2400 Vt, namlik miqdori 
W
= 0,92 
kg/soat. Xonadagi havoning parametrlari //=26 os, nisbiy namligi 
j
=44%, entalpiyasi //=51,2 kJ/kg. Xonaga oqib keluvchi havoning 
parametrlari /0=13 °C,
Yechim:
1) Burchak koeffitsiyentini topamiz:
g = 3 , 6 - 2 4 0 0 = 9 3 9 Q k J/ k g
0 , 9
2) 
I-d
diagrammada ichki havoning / (/=26 °C, 7=51,2 kJ/ 
kg.) nuqtasini belgilaymiz va shu nuqtadan burchak koeffitsiyenti 
e=9390
kJ/kg soniga mos parallel chiziqni 
t=
13 °C ga teng izoterma 
chizig‘i bilan kesishguncha o ‘tkazamiz va 
О
nuqtasini topamiz 
(5.1 -rasm). Bu nuqta xonaga oqib keluvchi havoning parametrlarini 
belgilaydi, ya’ni /=34 kJ/kg, j =85 %,