5-bo’lim 7-ma’ruza: atom fizikasi. I. Mashg’ulotning maqsadi
III. Mashg’ulot uchun zaruriy jixozlar va namoyishlar
Download 391.53 Kb. Pdf ko'rish
|
Lekciya - 7
|
III. Mashg’ulot uchun zaruriy jixozlar va namoyishlar:
a) Jixozlar: Vilson komerasi ionlashtiruvchi zarralar indikatorli proyeksion apparat, etil spirti organik shisha past chastotali kusaytirgich.
D Chedvik tomonidan berilli nurlai massasi proton massasiga yaqin bо’lgan neytron zarralar oqimidan iborat degan farazni qilgan edi. Shundan sо’ng D.D. Ivanenko va V.Geyzerberglar yadroning proton, neytron modulini yaratdi
Praton (+) zaryadga ega bо’lib, uning zaryadi elektron zaryadiga, ya’ni yeq1,6 . 10 -19 Kl. ga teng va tinch xolatdagi massasi mq1,67 . 10
Kg. Ga teng. yadro zarrachalari praton v neytronlarga nuklonlar deyiladi. Yadrosi pratonlar soni atom qobig’idagi elektronlar soniga teng davriy jadvaldagi elementlarning tartib nomeri Z ga teng. yadrodagi P va N lar sonining yig’indisi Aq Z+N massa soni deyiladi. Pratonlar soni bir xil neytronlar soni xar xil bо’lgan elementlar atomiga izatoplar deyiladi. Masalan: 1 H
1 H 2 , 1 H 3 : 8 O 16 , 8 O 17 , 8 O 18 .
Izatoplarning ximiyaviy fizik xossalar bir hil bо’lib, yadro strukturasidan kelib chiqadigan massa soni, zichlik, radioaktivli kabi hossalar har xil bо’ladi.
Yadroni tashkil qilgan nuklonlari bir-biridan butunlay ajralish uchun zarur bulgan inergiyaga yadroning boshlang’ich inergiyasi deyiladi. E6=m . k2. 1896 yilda Fransuz olimi A.Bekkerel uran tuо’zlaridan biri tabiati ma’lum bо’lgan nurlanish manbai ekanligi fotoplastinkalar yordamida aniqladi. Bekkerel kashf qilgan bu nurlanishni barcha uran birikmalari va uran metaling о’zi ham chiqarishini ya’ni uran atomlari ( 92 U 236 ) nurlanish manbayi bо’lishini aniqladi. Tashqi olimlar (temperatura, bosim, yorug’lik va h.q) ning ta’sirisiz uran atomlarining о’z-о’zidan nurlanishiga radioktivlik nurlanish deyiladi. Bu hodisa esa radioaktivlik deyiladi.
Download 391.53 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|