5-laboratoriya ishi maydonli tranzistorlar asosidagi kuchaytirgich Tajriba maqsadi

5-LABORATORIYA ISHI


Maydonli tranzistorlar asosidagi kuchaytirgich


Tajriba maqsadi

• 
  Maydonli tranzistorlarni ulashning asosiy sxemalarini o’rganish.Kuchaytirish koeffitsiyentini aniqlash
  

Qisqacha nazariya
Tranzistorlar-zamonaviy elektronikaninig muhim yarim o’tkazgichli asboblaridan biridir. Bipolyar tranzistorlarda o’tkazuvchanlik tokini elektronlar va kovaklar tashkil qilsa, maydonli tranzistorlarda esa elektr toki kirishmali zayrad tashuvchilar (elektronlar yoki kovaklar) hisobiga hosil qilinadi. Maydonli tranzistrolarda o’tkzgich kanalining o’tkazuvchanligi qo’yilgan tashqi maydon orqali o’zgartiriladi. Boshqaruvchi elektron orqali tashqi maydon qo’ylganda bu elektron orqali deyarli tok o’tmaydi. Bunday maydon hosil qiluvchi elektron zatvor deyiladi. O’tkazuvchi kanalga asosiy zayrad tashuvchilar kirib keladigan elektrod istok deyiladi. Kanaldan asosy zaryad tashuvchilar chiqaradigan elektrodga stok deyiladi. Kichik quvvatli trazistorlarda istok va stok bir-birining o’rnida almashtirilib ulanishi mumkin.
Mazkur ishda maydonli tranzistorlardan foydalanishning uchta sxemasi o’rganiladi. Bu sxemalarni bipolyar tranzistorlar ulanish sxemalari bilan quyidagicha solishtirish mumkin:
Umumiy istok – Umumiy emitter
Umumiy stok – Umumiy kollektor
Umumiy zatvor – Umumiy baza
Tok va quvvat bo’yicha kuchaytirish quyidagicha aniqlanadi:

Asbob-uskunalar
1 Rastrli panel DIN A4 576 74
1 10ta qisqa ulagichlar to’plami 501 48
1 Maydonli tranzistor BF 244 578 77
1 Rezistor 10 kOm, 0.5 W 577 56
1 Rezistor 15 kOm, 0.5 W 577 58
1 Rezistor 33 kOm, 0.5 W 577 61
1 Rezistor 68 kOm, 0.5 W, 1 % 577 657
1 Rezistor 100 kOm, 0.5 W 1 % 577 68

1. 
   Rezistor 10 MOm, 0.5 W 577 76
   
2. 
   Kondensator 1 mkF, 100 V, 20 % 578 35
   

1 Kondensator 2,2 mkF, 100 V, 20 % 578 36
1 Kondensator 47 mkF, 40 V, 20 % 578 38
1 Ta’minlash manbai DC 0...+/- 15 V 521 45
1 Funksional generator S 12 522 621
1 Multimetr LDanalog 20 531 120

1. 
   Ikki kanalli ossilograf 303 575 211
   
   1. 
      Ekranlangan kabel BNC/4 mm 575 24
      

2 Kabellar jufti, 50 sm, qizil va ko’k 501 45
1 Kabel, 0,25 mm², 50 sm, qora 501 28
Tajribani bajarish tartibi
a) Istoki umimiy ulangan maydonli tranzistor.

• 
  Tajriba qurilmasi 1-rasmda keltirilgan.
  
• 
  Ishchi kuhlanishni 15 V qilib o’rnating.
  
  1. 
     Funksional generatorni Настройте функциональны генератор на частоту f = 50 Hz на синусоидальны сигнал и подайте на вход схемы.
     
• 
  Ossilograf yordamida kirish (Ue) va chiqish (Ua) kuchlanishlarini o’lchang.
  
• 
  Kirish signali amplitudasini chiqish signali sinusoidal shakldan buzilganicha oshirib boring.
  
• 
  Ossilograf yordamida kuchlanishlarning samarador qiymatini
  
• 
  aniqlang.
  
• 
  Chiqish tokini multimetr yordamida aniqlang.
  
• 
  Chiqishni qisqa ulang va tokni (qisqa ulash tokini) o’lchang.
  
• 
  Chiqishga 10 kOm yuklama qarshilik ulang va tok kuchi va kuchlanishni o’lchang.
  
• 
  (1) formula asosida quvvat bo’yicha kuchaytirish koeffitsiyentini hisoblang.