5-Ma’ruza : Jahon transporti Reja: Quruqlik transporti, suv transporti, havo transporti

Daryo transporti. Ichki suv yo’llari transporti kemalar qatnaydigan daryolar, kanallar va ichki suv havzalaridan foydalaniladi va u ushbu ob’ektlarning tabiiy hususiyatlariga ko’p darajada bog’liq. Masalan, Yantszi, Kongo daryolari dunyoning eng qudratli temir yo’l magitrallariga nisbatan ham katta o’tkazish qobiliyatiga ega. Lekin bu imkoniyatlardan foydalanish umumiy iqtisodiy rivojlanish darajasiga bog’liq. Shu sababli jahonda suv transporti yuk aylanmasi bo’yicha AQSh, Rossiya, GFR, Niderlandiya, Belgiya, shuningdek Xitoy ajralib turadi.

Havo transporti.

• Havo transporti – eng tez, sezilarli darajada qimmatga tushadigan transport turi bo’lib, xalqaro yo’lovchilarni tashishda muhim rol o’ynaydi.
• Muntazam avialiniyalar tarmog’i 8 mln.km bo’lib, u yer sharining barcha qismini qamrab olgan, yiliga 1,2 mlrd. yo’lovchini tashiydi.
• Dunyodagi eng yirik 34 aeroportning yarmiga yaqini AQShda, 8tasi Yevropada, qolganlari Yaponiya, Kanada, Singapur, Gonkongda joylashgan.
• Jahon avialiniyalarining asosiy yo’nalishlari Yevropa va Shimoliy Amerika va Janubiy, Janubiy Sharqiy Osiyo va Avstraliya o’rtasida, Yevropa va Afrika, AQSh va Sharqiy, Janubiy-Sharqiy Osiyo, AQSh va Janubiy Amerika, AQSh va Avstraliya o’rtasida amalga oshiriladi. Yevropa va Shimoliy Amerika o’rtasida har yili 30-35 mln. yo’lovchi tashiladi.