5-маъруза. Кирялашда ишқаланиш ва мойлаш материали Ишқаланиш


Download 345.83 Kb.
Pdf ko'rish
Sana08.11.2023
Hajmi345.83 Kb.
#1758167
Bog'liq
5-маъруза (1)



5-МАЪРУЗА. 
Кирялашда ишқаланиш ва мойлаш материали 
 
Ишқаланиш — бир-бирига теги шиб турувчи қаттиқ жисмлар, 
суюқликлар ва газларнинг нисбий кўчишига қаршилик қилиш ҳодисаси. 
Ички ва ташқи хиллари бўлади. 
1)Ташқи Ишқаланиш — бир-бирига тегиб турган қаттиқ жисмлар ѐки 
бирор жисмнинг ўзаро тегиб турган бўлакчалари ҳаракатланиб, бир-бирига 
нисбатан силжиганда механик қаршиликнинг вужудга келиш жараѐни. 
Горизонтал текисликда ихтиѐрий ѐтган жисмга Ишқаланиш кучи таъсир 
қилмайди. Агар жисмни силжитиш учун унга куч қўйилса, Ишқаланиш 
вужудга келади. Бир-бирига нисбатан қўзғалмас бўлган сиртлар орасидаги 
Ишқаланиш тинчликдаги Ишқаланиш дейилади. 
Қаттиқ жисмларнинг қуруқ сиртлари орасидаги Ишқаланишга қуруқ 
Ишқаланиш деб аталади. Қаттиқ жисмлар суюкликлар ва газларда 
ҳаракатланганда уларнинг турли қатламлари орасида ҳосил бўладиган ва 
уларнинг қовушоқлиги (ѐпишқоқлиги) б-н боғлиқ бўлган суюқ Ишқаланиш 
ҳам мавжуд. Суюқ Ишқаланиш кучлари ҳаракат тезлигига мутаносиб бўлиб, 
у жисм тўхтаганда нолга айланади. Шу сабабли, жуда кичик куч б-н жисмни 
суюқликда ҳаракатлантириш мумкин. Мас, 
одам
сувдаги оғир баржани таѐқ 
учини 
сув
 ту-бига тираш билан ҳаракатга келтиради, бироқ ерда бундай юкни 
у, албатта, қўзғата олмайди. 
2) Ички И. — қаттиқ, суюқ ва газсимон жисмларда содир бўладиган 
жараѐнлар; бу жараѐнлар жисмларнинг механик энергиясини қайтмас ички 
энергиясига айлантириб беради. Қаттиқ жисмларда ички И. — жисм 
деформациясига сарфланган энергиянинг жисм энг катта эластик 
деформация
пайтида оладиган ички энергиясига нисбати билан аниқланади. 
Бунда ички И. турли усуллар билан (мас, деформация пайтида жисм т-
расининг ўзгариши асосида) ўлчанади. 


Шаклга кириш жараѐнлари саноатда чўзилиш, сиқилиш, сирпаниш 
жараѐнларини назарда тутади. 
Сим ва прутларни кирялаш турли хил мақсадларда ишлатилиши мумкин 
бўлган силлиқ юзага ега бўлган ярим тайѐр маҳсулотларни олиш учун 
ишлатилади. 
Mатериал 
Применение 
Низкоуглеродистые стали 
Проволока, проволочные сетки, гвозди, 
заклепки, булавки, болты 
Высокоуглеродистые стали 
Проволока, прутки и стержни для 
крупных профильных станков и станков с 
высокой 
режущей 
способностью, 
проволочные канаты 
Сплавы на основе стали 
Пружины, 
сварочные 
электроды, 
специальные 
компоненты, 
стальные 
корды для автошин 
Медь и сплавы на ее основе 
Провода, трубки и компоненты для 
электронной 
промышлености, 
проволочные сетки, болты и молдинги 
Алюминий 
и 
алюминиевые 
сплавы 
Линии электропередач, болты, молдинги 
Қуруқ ва нам ҳолатда кирялаш, шунингдек, қуруқ ва нам кирялаш 
асбоблари мавжуд. Aмалдаги кирялаш усулига қараб, уч хил мойлаш 
технологияси қўлланилади. 
Қуруқ ҳолда кирялаш (симни тортганда, бу атама мойлашнинг мавжуд 
эмаслигини англатмайди, балки қаттиқ мойлаш материалларидан 
фойдаланишни англатади) кирядаги қуруқ мойлаш совунлари билан амалга 
оширилади. Ушбу материаллар фақат киряни мойлайди, лекин совутиш 
функцияларини бажармайди. 
Пасталар ѐки юқори қовушқоқли ѐғлар билан мойлаш: мойлар ѐки 
емулсиялар қўлланилади. 


Нам ҳолатда кирялаш: "сувдаги ѐғ" каби емулсиялар ѐрдамида амалга 
оширилади, жуда камдан-кам ҳолларда сувсиз мой аралашмалари 
ишлатилади. 
Нам ҳолатда кирялаш пайтида мойлаш материалининг асосий 
вазифалари сиртни мойлаш ва совутиш, шунингдек ускунани тоза 
сақлашдир. 
Мойлаш материалини танлаш кўрсаткичи симнинг қалинлигига боғлиқ 
бўлади. 
Размеры стальной проволоки 
Другая 
классификация, 
применяемая 
для 
медной 
проволоки, 
приведена в табл. 
Размеры медной проволоки 
Проволока 
Диаметр, мм 
Грубая, специальных размеров 
20—12 
Грубая (катаная) 
12/8—3,5/1,5 
Средняя 
3,5—0,4 
Тонкая 
2,1-0,15 
Сверхтонкая 
1,0—0,05 
Гипертонкая 
0,4—0,01 
Проволока 
Диаметр, мм 
Грубая, специальных размеров 
40-15 
Грубая 
16—4,2 
Средняя 
4,2-1,6 
Тонкая 
1,6—0,7 
Сверхтонкая 
< 0,7 


Рис. Геометрия отверстий волок 

Download 345.83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling