5-ma’ruza pokrishka detallarini tayyorlash

---

5-MA’RUZA 
Pokrishka detallarini tayyorlash 
1. Rezina bilan koplangan kordlarni bichish. 
2. Kordlarni uchma uch keltirish va urash. 
3. Dioganal pokrishkalarga brasletlar tayorlash. 
4. Qanot va bort lentalarni tayorlash. 
5. Bort halkalarini tayyorlash. 
6. Bort halkalarini tayyorlash. 
7. Protektorlarni tayyorlash. 
8. Protektor shpritslash jarayonini rostlash va nazorat. 
Bichishda eng va burchak tushunchasi bo‘lib. Dioganal shinalarni kordlari 
qalinligi 3650mm (±2mm aniqlikda) pokrishkani o‘lchami va konstruksiyasiga qarab 
25 - 35°C bajariladi. (rasm 12,1) bichish uni kechish liniyani oralig‘ida eng kam 
o‘zunlikda moslab bichiladi. Uning uzunligi esa kesilgan liniya buyicha lineyka va 
ruletka oralig‘i o‘lchaniladi. Bichish burchagi deb, xosil bulgan nkesim liniyasi (1) va 
teziya (2) kard asosi iplarni perpendikulyar jamlangan burchakka aytiladi. Bichish 
burchagini ko‘rishga B burchagi bilan ulchamdan. Bunda bichish burchagi bilan 90°C 
oralikdagi burchakka teng. 
Rasm 12.1. Rezina bilan qoplangan kordning bichish sxemasi: 1-kesish 
liniyasi; kord asosidagi iplarga perpendikulyar; 3-rezina bilan qoplangan kord; 4-kord 
asosining ipi; 5-bichilgan kordning polosasi; 6- metalli to‘g‘ri uchburchakli 

---

uchburchak; 

- bichish burchagi; 

-qo‘shimcha burchak; A- bichilgan kord 
polasasining eni; A
1
-; B-rezina bilan qoplangan kordning eni; B
1
- kordning bichishga 
uzatuvchi uzunligi. 
Dioganal kesuvchi agregat va mashinalar. Rezina bilan koplangan mato va 
tekstil kordlarning 0 - 40° burchakli dioganal kesuvchi agregatlardan foydalaniladi: 
Ular 180 – 01 A markasi (yumalatuvchi moslama) va 1800 – 01 (yumalatuvchi 
rulonni). Ushbu mashinalarni 8 – 18 rez/min unumdorligi ishlatiladi. 
Sanoatda ikki turdagi kesuvchi mashinalarni ko‘llaniladi: Ular bir yunalishda 
kesuvchi va ikki yunalishda kesuvchi. Masalan: rezina bilan qoplangan kordni rulon, 
xamda kesuvchi mashinalarda berilib. (rasm 12,2) uruvchi moslamaga o‘rnatiladi. 
Oldinda mashinani ko‘ndalang balkalar (6) yodamida kerakli burchagini, 
kerakli bichish eni lineykali o‘lchovchi mexanizimiga yunaltiruvchi moslama (2) 
orkasi o‘rnatiladi. Bichish enini aniqligini amalga oshirish uchun, interval (12) orqali 
yo‘l bilan rostlanadi. Uruvchi stanokdan ikki petlali konpensator (9) orkali kordlar (8) 
qabul qiluvchi transporter (7) yoki (11) yordamida lentali transporter (1) stoliga 
beriladi. Ikkita uruvchi stanok hisobi mashinaga yuklash vaqti kamayadi va 
unumdorligi oshadi.
Rasm 12.2. Rezina bilan qoplangan kordni gorizontal dioganal kesuvchi 
mashinada bichish sxemasi: 1-lentali stransporterli stol; 2-yo‘naltiruvchi; 3-
o‘lchovchi mexanizm; 4- fotoeliment; 5-kesuvchi mexanizm; 6-balka; 7,11-qabul 
qiluvchi transporter; 8-rezina bilan qoplangan kord; 9-ikki petlali kompensator; 10-

---

rezina bilan qoplangan kord rulonlarini yumalatuvchi stanok; 12-shturval; 13- pedal; 
14-kesilgan kord polasasi. 
Kordlarni avtomatik ravishda bichish uchun mexanizida ikkita fotoeliment (4) 
o‘rnatilgan bo‘lib, bir biriga nisbatan 22,5 mm da perpendikulyar kesilgan liniyaga 
joylashtiriladi.