5-ma’ruza: raqamli ishlov berish tezkorligini oshirish yo’llari. Reja

SMP arxitekturasi afzalliklari: 
• Unumdorlik; 
• Foydalanishni qulayligi; 
• Bosqichma-bosqich o’sish; 
• Masshtablilik; 
• Barcha SMP tizimlarida barcha protsessorlar bitta shkaf ichida shina yoki 
kommutator bilan bog’langan; 
• Turli xil muammolar va vazifalarni yechish uchun SMP bitta vazifaga bir 
nechta protsessorlarni qo’llaydi (parallel dasturlash); 
• Dasturlashning soddaligi va ko’p qirraligi; 
• Nisbatan past narx. 
SMP–arxitekturaning asosiy afzalliklari: SMP (SMP- symmetric 
multiprocessing) arxitekturaning asosiy afzalligi barcha protsessorlarga 
taqsimlanadigan umuiy fizik xotiraning mavjudligidir. 

---

27.3-rasm. SMP-arxitekturaning sxematik ko‘rinishi. 
SMP arxitekturasi kamchiliklari: 
• Umumiy xotiraga ega tizimlar yaxshi masshtablilikga ega emas; 
• Protsessorlar sonining kamligi, 8-24 ni tashkil qiladi; 
• Haqiqiy tizimlarda 32 ta protsessordan foydalanish mumkin 
3. Parallel tizimlarning sinflari 
 
I. Simmetrik ko’p prosessorli arxitektura (SMP - symmetric 
multiprocessing). SMP – arxitekturaning asosiy afzalligi barcha prosessorlarga 
taqsimlanadigan umuiy fizik xotiraning mavjudligidir.
27.3-rasm.SMP-arxitekturaning sxematik ko’rinishi. 
Xotira prosessorlar o’rtasida xabarlarni uzatish uchun xizmat qiladi, bunda 
barcha hisoblash qurilmalari xotiraga murojant qilishda teng huquqlarga ega 

---

bo’lib barcha xotira yacheykalari uchun bir xil adresasiyaga ega. Shuning uchun 
SMP-arxitektura simmterik deyiladi. SMP tizimlar yuqori tezlikka ega bo’lgan 
tizim shinalari(SGI PowerPath, Sun Gigaplane, DEC TurboLaser) asosida 
quriladi. Shina slotlariga prosessorlar(MP), kiritish/chiqarish tizimi (I/O) va 
boshqa funksional bloklar ulanadi. Kiritish/chiqarish modullariga ulash uchun 
nisbatan past tezlikka ega bo’lgan shinalardan(PCI, VME64) foydalaniladi. Eng 
mashxur SMP-tizimlar Intel prosessorlari asosida qurilgan SMP-serverlar va 
ishchi stansiyalar hisoblanadi (IBM, HP, Compaq, Dell, ALR, Unisys, DG, 
Fujitsu va b.) 
Butun tizim yagona OT boshqaruvida ishlaydi (odatda UNIX ga o’xshash 
OT, ammo Intel-platformalar uchun Windows NT OT). OT avtomatik tarzda 
(ishlash jarayonida) jarayonlarni prosessorlarga taqsimlaydi. 
SMP-tizimlarning asosiy afzalliklari: 
• 
Dasturlashning oddiyligi va universalligi. SMP arxitekturasi dasturlash 
modeliga chegara qo’ymayda. Umumiy xotiraning qo’llanilishi ma’lumotlar 
almashish tezligini oshiradi va foydalanuvchi barcha xotira hajmiga murojaat 
qilishi mumkin. 
• 
SMP-tizmlar havo orqali sovutish tizimiga asoslangan kondisionerlash 
tizimiga ega bo’lib texnik xizmat ko’rsatishni osonlashtiradi.;
• 
Nisbatan yuqori bo’lmagan narxlar.