5-Mavzu. Jamgarma va investitsiyalar

O’rmalab boruvchi inflyatsiya holatida narxlar yiliga 10 foizgacha, jadal inflyatsiyada 20 dan 
200 foizgacha, giperinflyatsiyada 200 foizdan yuq
ori darajada o’sishi kuzatiladi. 
6
ЎзР Иқтисодиёт вазирлиги Самарали иқтисодий сиёсат маркази. Ўзбекистон иқтисодиёти. Таҳлилий шарҳ. 
2004 йил. № 8, март 2005 йил, 26-бет. 

---

Bashorat q
ilish mumkinligiga qarab kutilayotgan va kutilmagan inflyatsiya farqlanadi. 
Kutilayotgan inflyatsiya va uning oq
ibatlarini oldindan bashorat qilish mumkin, kutilmagan 
inflyatsiyani oldindan aytib bo’lmaydi. Birinchi h
olda inflyatsiyaning kutilayotgan salbiy 
oqibatlariga tayyorlanib, uni sezilarli darajada yumshatish mumkin. Ikkinchi holda narxlarning 
kutilmagan o’sishi natijasida mamlakat iqtisodiy axvolining sezilarli yomonlashuvi ro’y berishi 
mumkin.
 
Xulosa 
1. Makroiqtisodiy beqarorlikning ko’rinishlaridan biri inflyatsiya hisoblanib, u pul 
muomalasi qonunlarining buzilishi natijasida qog’oz pul birliklarining qadrsizlanishi va shunga 
mos ravishda turli tovar narxlarining o’sishida ifodalanadi. 
2. Kelib chiq
ish sabablariga ko’ra talab inflyatsiyasi va taklif inflyatsiyasi farqlanadi. Talab 
inflyatsiyasi iqtisodiyotdagi barcha mavjud resurslar to’liq foydalanilgan sharoitda ishlab 
chiqarish sohasi ortiqcha talabni qondira olmasligi natijasida kelib chiqadi. Taklif inflyatsiyasi 
ishlab chiq
arilayotgan mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlarning ko’payishi hisobiga 
narxlarning oshishi natijasida kelib chiqadi.
3. Inflyatsiyaning q
uyidagi sabablarini ham ajratib ko’rsatish mumkin: monopolistik 
faoliyatlarning paydo bo’lishi va amal qilishi; noto’g’ri soliq siyosati yuritish; jahon bozorlaridagi 
narxlarning o’sishi; harbiy sohadagi xarajatlarning o’sishi va hokazo.
4. Inflyatsiyaning o’rmalab boruvchi, jadal va giperinflyatsiya, kutilayotgan va kutilmagan 
inflyatsiya kabi turlari h
am mavjud. O’rmalab boruvchi inflyatsiya holatida narxlar yiliga 10 
foizgacha, jadal inflyatsiyada 20 dan 200 foizgacha, giperinflyatsiyada 200 foizdan yuqori 
darajada o’sishi kuzatiladi. Kutilayotgan inflyatsiya va uning oqibatlarini oldindan bashorat 
q
ilish mumkin, kutilmagan inflyatsiyani oldindan aytib bo’lmaydi.