5-Mavzu. Jamgarma va investitsiyalar
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
5-jamg\'arma va investitsiya
|
Yalpi investitsiyalar joriy yil davomida iste’mol qilingan asosiy kapitalni qoplashga
mo’ljallangan (amortizatsiya) hamda iqtisodiyotdagi kapital hajmiga har qanday sof qo’shimchalardan iborat barcha investitsion tovarlarni ishlab chiqarishni o’z ichiga oladi. Sof investitsiyalar esa joriy yil davomida qo’shimcha ravishda jalb qilingan investitsion tovarlardan iborat. Boshqacha aytsak, sof investitsiya yalpi investitsiya bilan amortizatsiya ajratmalarining ayirmasiga teng. Sof investitsiya asosiy va aylanma kapitalning o’sishini ta’minlaydi. Yalpi investitsiyalar bilan amortizatsiya hajmi o’rtasidagi nisbat iqtisodiyot rivojlanish holatining ko’rsatkichi hisoblanadi. Quyidagi 6-chizmada yalpi va sof investitsiyalar hamda amortizatsiya nisbati o’zgarishining o’suvchi, turg’un va qisqaruvchi iqtisodiyotlarga ta’sirini ko’rishimiz mumkin. Yalpi investitsiyalar Yil boshiga YaMMning yillik hajmi Yil oxiriga a) o’sib boruvchi iqtisodiyot Yalpi investitsiyalar Yil boshiga YaMMning yillik hajmi Yil oxiriga b) turg’un iqtisodiyot Yalpi investitsiyalar Соф инвестициялар Амортизация Истеъмол ва давлат сарфлари Капитал ҳажми Капитал ҳажми Амортизация Истеъмол ва давлат сарфлари Капитал ҳажми Капитал ҳажми Амортизация Р Истеъмол ва давлат сарфлари Yil boshiga YaMMning yillik hajmi Yil oxiriga v) qisqarayotgan iqtisodiyot 6-chizma. Yalpi investitsiya hamda amortizatsiya nisbati o’zgarishining iqtisodiyotga ta’siri. Chizmadan ko’rinadiki, yalpi investitsiyalar tarkibida sof investitsiyalar hajmining ahamiyatli darajada bo’lishi yil oxirida kapital hajmining o’sishiga hamda, pirovardida iqtisodiyotning o’sishiga olib keladi. Turg’un iqtisodiyot sharoitida esa yalpi investitsiyalar faqat amortizatsiya ajratmalari, ya’ni iste’mol qilingan kapitalni qoplash fondi hajmiga teng bo’lib, yil oxirida kapital miqdori o’zgarmay qoladi. Yalpi investitsiyalarning iste’mol qilingan kapitalni qoplash fondi hajmidan ham oz bo’lishi yil oxirida kapital miqdorining qisqarishiga va, buning oqibatida, iqtisodiyot ko’rsatkichlarining pasayib ketishiga olib keladi. Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|