5-мавзу: Кредитнинг зарурлиги, моҳияти ва функтсиялари Режа

5-мавзу: Кредитнинг зарурлиги, моҳияти ва функтсиялари

Режа:

1. 
   Кредит тушунчасининг мазмуни, кредитнинг зарурлигини белгиловчи омиллар.
   
2. 
   Кредитнинг моҳияти.
   
3. 
   Кредитнинг функсиалари.
   

1. 
   Кредит тушунчасининг мазмуни, кредитнинг зарурлигини белгиловчи омиллар.
   

,,Кредит” –сўзи лотинча ,,kредит” сўзидан олинган бўлиб ишонч деган маънони англатади. Кредит – бу пул ва товар шаклидаги ресурсларни қайтариб беришлик, муддатлилик ва фоиз тўлашлик шартлари асосида бериш натижасида юзага келадиган қийматнинг ҳаракатидир. Кредит муносабатларининг субекти бўлиб кредитор ва кредит олувчи ҳисобланади, кредитнинг обекти бўлиб пул ва товар ҳисобланади. Кредитнинг иккита асосий шакли мавжуд:

1. 
   Банк кредити
   
2. 
   Тижорат кредити
   

Банк кредитининг обекти бўлиб пул маблағлари ҳисобланади. Тижорат кредитининг обекти товарлардир. Ҳозирги кунда кредитнинг судхўрлик шакли мавжуд эмас, бу шакл кредит муносабатларининг дастлабки шаклланиш босқичларида мавжуд эди.
Кредит инсониятнинг буюк кашфиёти ҳисобланади:

1. 
   Кредит хўжалик юрутувчи субъектлар фаолиятини ривожлантириш имконини беради.
   
2. 
   Кредит мамлакатнинг экспортнинг салоҳиятини юксалтириш имконини беради.
   
3. 
   Кредит иқтисодиётдаги тўловнинг узлуксизлигини таъминлаш имконини беради.
   
4. 
   Кредит давлатнинг ўз функсиаларини бажарилишини таминлашда муҳим ўрин тутади.
   
5. 
   Кредит аҳолининг турмуш фаровонлигини таъминлш имконини берди.
   

Кредит ўзининг аниқ принспларига эга.

1. 
   қайтариб беришлилик принспи;
   
2. 
   Муддатлилик принспи;
   
3. 
   Фоиз тўлашлилик принспи;
   
4. 
   Таъминланганлик принспи.
   

Кредитлар одатда биринчи тоифали гаров объектлари билан таъминланади. (ер, олтин ва бошқа металлар)

5. 
   Мақсадлилик принспи.
   

Кредитнин зарурлигини белгиловчи омиллар.
1) Кредитнинг зарурлигини белгиловчи энг асосий омил бу капиталнинг доиравий айланиши ва айланишидир.
П-ишлаб чиқариш воситалари…..ишлаб чиқариш жараёни-Т`-П`
бу жараённиг такрорланиши cапитал ауланмаси дейилади
2) айрим тармоқларда ишлаб чиқаришнинг мавсумий ҳарактерга эга эканлиги.
3) давлат буджетининг дефитситиниг мавжудлиги.
4) аҳолининг турмуш фаровонлигини таъминлашнинг зарурлиги.
Кредитнинг объекти иккита
-пул маблаг`лари;
-товарлар.
Банк кредитларни пул маблаг`лари шаклида берилади.
Объекти тавар бўлган кредит тижорат кредити дейилади. Бунда сотилган таварларнинг пули кечиктириб тўланади яъни маълум муддат ўтгандан сўнг тўланади. Тижорат кредити одатда тижорат вексели билан расмийлаштирилади.
Ҳозирги даврда банк кредитларини бериш тизими тижорат кредитлари бериш тизимига қараганда юксак даражада ривожланган. Бунинг асосий сабаби пулнинг юқори ликвидли акти эканлигидир.
Кредитнинг субъектлари бўлиб қуйдагилар ҳисобланади.

• 
  Банклар;
  
• 
  нобанк кредит ташкилотлари, кредит уюшмалари, ломбардлар, микромолиялаш ташкилотлари, кредит корперативлари ва бошқалар;
  
• 
  корхоналар;
  
• 
  жисмоний шахслар;
  
• 
  давлат;
  
• 
  давлат органи;
  
• 
  ҳалқаро молия кредит ташкилотлари.
  

Кредит-қийматнинг ҳаракати бўлиб пул ва тавар кўринишидаги маблаг`ларни қайтариб беришлилик, муддатлилик ва фоиз тўлашлилик асосида бериш натижасида юзага келади.
Кредит орқали жамиятимизда қуйидаги ижобий натижаларга эришиш мумкин: