5-мавзу. Логистикада стратегия ва режалаштириш Ташкилот учун аҳамият бериш даражасига қараб, унинг фаолияти билан боғлиқ барча қабул қилинадиган қарорлар учта турга бўлинади

Қисқа муддатли жадваллар ҳаракатлар кетма-кетлигини, зарур ресурсларни ва улар бажарилиши керак бўлган вақтни белгилайди. Асосий жадвал ишни бажариш муддатларини белгилайди, қисқа муддатли жадваллар уларни амалга ошириши керак. Бунинг икки йўли мавжуд: олдинга ва орқага режалаштириш.
Тўғридан-тўғри режалаштириш: ҳар бир иш қачон бошланиши мумкинлиги маълум, сўнгра барча турдаги ишларни таҳлил қилгандан сўнг, топшириқнинг қайси вақтда бажарилиши аниқланади.
Тескари режалаштириш: ҳар бир иш қачон бажарилиши кераклиги маълум бўлади, кейин улар ўша кундан бошлаб орқага қайтадилар ва барча тадбирларни керакли муддатда якунлаш учун маълум бир иш қачон бошланиши кераклигини аниқлайдиган тарзда тартибга соладилар.
Қисқа муддатли режалаштиришнинг яна бир усули ишнинг устуворлиги қоидаларидан фойдаланишдир, масалан: биринчи навбатда шошилинч иш бажарилади ёки энг қисқа иш биринчи бўлиб бажарилади ва ҳоказо.
Самарали режалаштиришни ташкил қилиш учун корхона режалаштириш тизимига эга бўлиши керак, яъни. режалаштиришнинг алоҳида турларининг тартибланган тузилиши.


Режалаштиришни бошлашдан олдин Сиз қуйидагиларни аниқ белгилашингиз керак:

• 
  режалаштириш объекти (нима режалаштирилган);
  
• 
  режалаштириш предмети (ким режалаштирмоқда);
  
• 
  режалаштириш горизонти (қанча муддатга);
  
• 
  режалаштириш воситалари (улар ёрдамида режалаштириш: молиявий ресурслар, компютерлар);
  
• 
  режалаштириш методологияси (қандай режалаштириш керак);
  
• 
  режаларни мувофиқлаштириш (нима, ким билан ва қандай шартларда).
  

Режаларни ишлаб чиқишда қўлланиладиган энг кенг тарқалган усуллар қуйидагилардан иборат:

• 
  музокаралар,
  
• 
  олдинги режаларни тузатиш,
  
• 
  турли интуитив усуллар,
  
• 
  график усуллар,
  
• 
  электрон жадваллар ёрдамида ҳисоблаш,
  
• 
  симуляция моделлаштириш,
  
• 
  эксперт тизимлари,
  
• 
  математик моделлар (математик дастурлаш, тармоқни режалаштириш ва бошқалар).
  

Логистик режалаштириш (энг умумий шаклда, мақсадларни белгилаш ва уларга эришиш йўлларини танлаш жараёни сифатида белгиланади) икки даражада амалга оширилади: стратегик ва операцион.
Стратегик режалаштириш корхонанинг стратегик мақсадларини амалга оширишни таъминлаш мақсадида логистика тизимида ресурсларни узоқ муддатга тақсимлаш билан боғлиқ.

Бироқ, логистика соҳасида компаниянинг хатти-ҳаракатлари стратегиясини ишлаб чиқиш режалаштириш жараёнини якунламайди: стратегик режалаштириш операцион вазиятларда ҳаракат мақсадларини белгилайдиган операцион режалар занжирини ҳосил қилади. Узоқ муддатли режани ишлаб чиқиш босқичида ишлаб чиқариш ва бозорни ривожлантириш прогнозига мувофиқ моддий оқимларнинг таркиби, сиғими ва йўналишлари аниқланади, уларни тақсимлаш каналларининг диаграммаси қурилади, қайта ишлаш қуввати ва жойлашуви аниқланади.

Стратегик режалаштириш ёрдамида логистика хизматларининг зарур даражалари аниқланади, сақлаш марказлари жойлаштирилади, омборлардаги инвентар даражалари ҳисоблаб чиқилади, маршрутлар тузилади ва оптимал ташиш усуллари танланади.
Режалаштиришнинг иккинчи даражаси қисқа муддатли характерга эга ва ҳозирги муаммоларни ҳал қилишга имкон беради: масалан, транспорт тарифларининг кескин ошишига қандай муносабатда бўлиш, яқинда олинган истеъмолчи буюртмасини қандай бажариш ва ҳоказо. Операцион ва тактик режалар доирасида истеъмолчиларга тайёр маҳсулотларни етказиб бериш нормалари аниқроқ аниқланади, материалларнинг оптимал тартиби (етказиб бериш партияси) аниқланади, тайёр маҳсулотни шакллантириш, жўнатиш ва жўнатишнинг календар жадвали ва хомашё ва материалларни қабул қилиш далолатномаси тузилади. Одатда бундай масалалар стратегик режанинг умумий курсидан ташқарига чиқмасдан ҳал қилинади.

Стратегик режалаштиришни амалга ошириш учун логистика тизимидан ўтадиган материал оқимининг тахминий ҳажмини баҳолаш ва унинг асосида келажакдаги фаолиятни режалаштириш керак. Бу тахмин одатда прогноз шаклида берилади. Прогнозлаш логистика, маркетинг, ишлаб чиқариш ва молияни ўз ичига олган барча функционал бўлимларнинг фаолиятини режалаштиришда асосий маълумотларни тақдим этиш учун зарурдир.

Логистика режалаштиришни амалга оширишнинг асоси ташқи муҳитдаги ўзгаришларни башорат қилишдир. Прогнозларнинг тўғрилиги яратилган логистика тизимининг реал шароитларга мувофиқлигини ва натижада компаниянинг бозордаги муваффақиятини (ёки муваффақиятсизлигини) аниқлайди. Бугунги кунда кенг тарқалаётган логистика жараёнларини компютерда моделлаштириш прогнозларнинг ҳақиқат даражасини ва умуман режалаштириш жараёнининг самарадорлигини сезиларли даражада оширади.
Шундай қилиб, стратегик режалаштириш ёрдамида логистика тизимининг мақсад ва вазифалари аниқланади ва уларга эришишнинг энг яхши йўллари топилади. Корпоратив стратегиянинг тафсилоти тактик ва операцион даражада амалга оширилади.


Видео ютюбда: https://www.youtube.com/watch?v=VL50kRdjIVg