5-мавзу: Метал конструкцияларини ҳисоблаш асослари Режа

SA_n*R_уп_m*_cA_n*R_y*_c (5.3)
Бу ерда: А_п-элемент кўндаланг кесимининг нетто юзаси;
R_y-элемент материалининг оқувчанлиги бўйича ҳисобий қаршилиги;
_c -ишлаш шароитини эътиборга олувчи коэффициент.
Шундай қилиб биринчи гуруҳ чегаравий ҳолати бўйича ҳисоблаш тенгламаси қуйидагича ёзилади:
(5.4)
Чегаравий ҳолатни иккинчи гуруҳ бўйича ҳисобий ифодасини қуйидагича ёзиш мумкин:
(5.5)
бу ерда:
-бирлик юк таъсирида элементдаги ҳосил бўладиган эластик силжиши;
₂ -норма бўйича ўрнатилган конструкциянинг чегаравий силжиши.
Металл конструкциялар КМК [1,2] талаблари асосида юклар ва таъсирларга чегаравий ҳолатлар усули бўйича ҳисобланади.
Чегаравий деб конструкциянинг шундай ҳолатига айтиладики, бундай ҳолат юзага келгандан сунг юк ёки таъсирнинг минимал ошиши хам конструкцияни синишга, бузилишга устуворлигини йўқотишга ёки унда йўл қўйиб бўлмайдиган деформациялар - салқилик, кўчиш, бурилиш, буралиш, қийшайиш кабилар ҳосил бўлишга олиб келади; конструкция фойдаланишга яроқсиз ҳолатга келади, у ўзига қўйилган вазифаларни бажара олиб қобилиятини йўқотади.
Металл конструкциялар ҚМҚ [1.2] талаблари асосида юклар ва таъсирларга чегаравий ҳолатлар усули бўйича ҳисобланади.
Чегаравий ҳолатларнинг икки гурухи мавжуд:
Биринчи гурух бўйича конструкция ўзининг юк кўтариш қобилиятини йўқотади ёки ишлатиш талабларига жавоб бермай қолади. Иккинчи гурухда эса, конструкция меъёрида ишлаш қобилиятини йўқотади. (5.1-жадвал).
Конструкциянинг устиворлигини йўқотиши, ҳар хил бузилишлар, иншоотнинг геометрик ўзгарувчан ҳолга келиб қолиши, деформация натижасида конструкция шаклининг ўзгариши, рухсат этилмаган ўлчамли ёриқлар пайдо бўлиши биринчи гурухга киритилади.
Иккинчи чегаравий ҳолатда эса бинода меъёридан ортиқча кучишлар, чўкиш, тебраниш ва дарзлар ҳосил бўлиши мумкин.
Пўлат конструкциялар учун қуйидаги чегаравий ҳолатларни ҳисобга олиш зарур.