5-мавзу: Метал конструкцияларини ҳисоблаш асослари Режа

(5.1 жадвал)

Чегаравий ҳолат гурухи	Чегаравий ҳолат
	Чегаравий ҳолат кўриниши	Тавсифи
Биринчи	Юк кўтариш қобилиятининг йўқотилиши	Пластиклик, мўрт ёки чарчашдан бузилишлар. Ҳолат ёки шакл устиворлигини йўқотиш. Ўзгарувчан тизимга ўтиш
	Тўлиқ ишлашга яроқсизлик	Оқувчанлик холати. Бирикмаларда ноэластик силжишлар. Шаклнинг ўзгариши.
Иккинчи	Нормалар ишлашга яроқсизлик	Кўчишлар (эгилиш, чўкиш, буралиш) Тебранишлар. Ҳолатнинг ўзгариши. Бирикмалардаги силжишлар

Темирбетон конструкцияларини ҳисоблашнинг бундай усули бузувчи зўриқишлар усулининг такомиллашган варианти ҳисобланади:

Мазкур усул бўйича ҳисобланган конструкциялар бир мунча тежамли бўлади.
Унинг асосини қуйидагилар ташкил этади:
-конструкциянинг чегаравий ҳолати деган тушунчаси киритилди. Стандарт СЭВ384-74 кўра барча чегаравий ҳолатнинг икки гурухи белгиланди:
биринчиси-юк кўтариш кобиляти,
иккинчиси-нормал шароитда ишга яроклилиги;
-кесим юзаларининг мустахкамлиги элементнинг кучланиш-деформацияланиш холатининг III босқичи бўйича амалга оширилади
-конструкциянинг нормал шароитда фойдаланишга яроқлилиги уни кучланиш-деформацияланиш ҳолатининг I ёки II босқичидан келиб чиққан ҳолда бажарилади;
-захиравий умумий коэффициенти ўрнига юк, материал ва ишлаш шароити бўйича ҳисобий ишончлилик коэффициентлари киритилди.
Чегаравий холатнинг биринчи гурухи бўйича ҳисоб ишлари қуйидагиларни ўз ичига олади: мустахкамликка ҳисоблаш, конструкцияни бузилишдан сақлашини таъминловчи турғунликка ҳисоблаш, конструкция шаклини ўзгармаслигини таъминловчи ҳолат устиворликка ҳисоблаш (узунасига эгилиш ҳисоби); чидамлиликка ҳисоблаш ва чарчаш бузулишдан асрашга ҳисоблаш.