5-mavzu: Uglevodlar va ularning tirik organizmdagi ahamiyati. Lipidlar

 
LIPIDLAR 
Lipidlar — murakkab organik birikmalar bo'lib, o‘simlik vfl hayvonot olamida 
keng tarqalgan asosiy oziq moddalardandir. Ular suvda erimaydi, ammo organik 
erituvchilarda - efir, atseton, I benzol, xloroform va boshqalarda yaxshi eriydi.

---

Lipidlar hayotiy jarayonlarda muhim rol o‘ynaydi, уа’п я • energiyaga boy 
bo*lgan oziq modda, hujayra strukturasini h o s il V
qilishda ishtirok etadi va hokazo.
L ipidlar kimyoviy tarkibi, tuzilishi va organizmdagiB
funksiyasiga qarab, quyidagi guruhlarga bo'linadi:
A. Oddiy lipidlar: yog* kislotalarining turli xil spirtlar bilaifl
hosil qilgan murakkab efiri.
1. Glitseridlar — uch atomli spirt glitserin bilan yuqorfl
molekular yog‘ kislotalarining murakkab efiri.
2. Mumlan yuqori molekular bir atomli spirtlar va yuqori*
molekular yog* kislotalarining efiri.
B. Murakkab lipidlar yog* kislotalarining spirtlar bilan h o sill
qilgan murakkab efiri bo*lib, tarkibida qo*shimcha boshqa I guruhlarni saqlaydi:
1. FosfoHpidlar: tarkibida yog* kislotalari va spirtlardan tashqari I fosfat 
kislota qoldig*ini, azot asoslarini va boshqa komponentlarinil saqlaydi.
2. Glikolipidlar.
3. Steroidlar.
4. Boshqa murakkab lipidlar. sulfolipidlar, aminolipidlar.
D. Lipidlaming hosilalari: yog* kislotalari, glitserol, steril va 1
boshqa spirtlar, yog* kislotalarining aldegidlari, yog*da eruvchi I vitaminlar va 
gormonlar.
Yog*lar yuqori molekulali yog* kislotalaming uch atomli spirtlar (glitserin) 
bilan hosil qilgan murakkab efirlaridir. Bunday tuzilgan yog'lar 
triglitseridlar
deb 
ataladi. Umumiy tuzilishi !
quyidagicha:

---

 

---

 

---

 

---

---