5-modul. Ashıq anǵarlarda suyıqlıq aǵımınıń tegis háreketi 16-lekciya. Ashıq anǵarlarda suyıqlıq aǵımınıń tegis háreketi Joba

3. Normal tereńlik (h₀) – bul aǵımnıń tegis háreketine sáykes keliwshi tereńligi. Ańǵarda normal tereńlikke sáykes keletuǵın suw qáddin-«N-N» dep belgileymiz (22.5-súwret).



22.5-súwret.


4. Kritikalıq uklon (i_kr) – bul aǵımnıń kritikalıq halatına sáykes keliwshi uklon bolıp tabıladı:
i_kr= gω_kr/αC²_krB_krR_kr, (22.5)
bul jerde ω_kr hám R_kr-kritikalıq tereńlik (h_kr) ushın esaplanǵan kanal janlı kesim maydanı hám gidravlikalıq radius.


22.2. Ashıq ańǵarlarda suyıqlıq aǵımınıń tınısh, pátli hám kritikalıq halatları

Ashıq ańǵarlarda suyıqlıq aǵımınıń tınısh, pátli hám kritikalıq halatları tómendegi shártler menen anıqlanadı (22.2-súwret):

1. 
   h > h_kr bolǵanda, suyıqlıq háreketi tınısh halatta boladı.
   
2. 
   h ˂ h_kr bolǵanda, suyıqlıq háreketi pátli halatta boladı.
   
3. 
   h = h_kr bolǵanda bolsa, suyıqlıq háreketi kritikalıq halatta boladı.
   

22.2-súwrettegi E=f(h) iymek sızıqtıń joqarısındaǵı I shaqası tınısh háreketke juwap beredi, onı tómendegi kóriniste jazıw múmkin:
dE/dh>0, (22.6)
yaǵnıy suwdıń tereńligi artıwı menen kesimniń salıstırma energiyası E ósip baradı.
22.2-súwrettegi E=f(h) iymek sızıqtıń tómenindegi II shaqası pátli háreketke juwap beredi, onı tómendegi kóriniste jazıw múmkin:
dE/dh˂0, (22.7)
yaǵnıy suwdıń tereńligi artıwı menen kesimniń salıstırma energiyası E kemeyip baradı.
Tájiriybeler sonı kórsetedi:
1. Pátli aǵım A¹B¹ den tınısh aǵım A¹¹B¹¹ ge ótiw tek gidravlikalıq sekiriw járdeminde orınlanadı (22.6-súwret).



22.6-súwret.

2. Aǵımnıń A¹B¹ tınısh háreketten A¹¹B¹¹ pátli háreketke ótiw halatı tek vodopad (sarqırama) járdeminde orınlanadı (22.7-súwret).