22-Mavzu: ULUSHLAR. ODDIY KASRLAR HAQIDA TUSHUNCHA
Ikkidan bir ulush yarim deb ataladi.
To‘rtdan bir ulush chorak deb ataladi.
Sakkizdan bir ulush – nimchorak deb ataladi.
ko‘rinishidagi yozuvlar oddiy kasrlar deb ataladi.
kasrda surat, maxraj deb ataladi.
Kasrning maxraji – butun nechta ulushga bo‘linganini, surati esa bu ulushlardan nechtasi olinganini bildiradi.
Biror sonining (miqdorning) qismini topish uchun sonini ga bo‘lib, ga ko‘paytirish kifoya .
kasr — a soni b sonining qanday qismini tashkil qilishini ko‘rsatadi.
Mavzu yuzasidan misollar:
1. Rasmdagi shakllarning qanday qismi bo‘yalgan va qanday qismi bo‘yalmagan?
2. Aziza betlik kitobning sakkizdan uch qismini o‘qidi. U kitobning necha betini o‘qigan? Kitobning yana necha beti hali o‘qilmagan?
3. a) ning qismini; b) ning qismini;
c) 15 ning qismini; d) 1035 ning qismini toping.
4. Ozoda xola 20 ta quymoq pishirdi. Aziza quymoqlarning o‘ndan uch qismini, Nargiza o‘ndan to‘rt qismini, Dilnoza o‘ndan bir qismini yedi. Qancha quymoq qoldi?
Ikkita teng kasrlar bitta kasr sonning turli xil ifodasidan iborat.
Masalan: va hokazo
Bir xil maxrajli ikki kasrdan qaysisining surati kichik (katta) boʻlsa, oʻsha kasr kichik (katta) boʻladi.
Masalan:
Sonning qismi ga teng bo‘lsa, bu sonning o‘zini topish uchun ni ga ko‘paytirib, ga bo‘lish kifoya.
Do'stlaringiz bilan baham: |