5—sinf adabiyot 5-sinf. 1-qism adabiyot—SO`z san`ati
NODAR DUMBADZE (1923-1984)
Download 223 Kb.
|
5-sinf.1-2-qismlar
|
NODAR DUMBADZE (1923-1984)
Nodar Dumbadze qaysi xalqning ardoqli adibi hisoblanadi? Gruzin xalqining Nodar Dumbadzening qaysi asarlari Nizom Komil tomonidan ona tilimizga o‘girilgan? «Ko‘karacha» qissasi, «Oq bayroqlar», «Abadiyat qonuni» Qaysi asari asosida o‘zbek san’atkorlari tomonidan ko‘p qismli videofilm namoyish etiladi? «Abadiyat qonuni» Qayerda tug`ulgan? Gruziya poytaxti Tbilisi shahrida Yozuvchining ilk hikoyalar to‘plami? “Qishloq bolalari” Qaysi asarida insonning hayotdagi o’rni, undan talab etiladigan fidoyilik, halollik, vijdonlilik, adolatparvarlik xususiyatlari to’g’risida keng mushohada yuritilgan? “Abadiyat qonuni” Dastlabki yirik asarlari? “Men, buvim, Iliko va Illarion” qissasi, “Quyoshni ko’ryapman” nomli romani Qaysi asarlarida insonlarning bir-biriga munosabatidagi odamiylik, oqibat singari fazilatlarni ulug’lanadi? “Quyosh kechasi” (1967) , “Oq bayroqlar” (1972-yil) romanlari Qaysi asarlarida Ikkinchi jahon urushi yillaridagi gruzin qishloqlaridagi og’ir va mashaqqatli hayot manzaralari, bir-biriga o’xshamaydigan taqdir egalari obrazi yorqin aks ettirilgan? “Men, buvim, Iliko va Illarion” qissasi, “Quyoshni ko’ryapman” nomli romani Qaysi asari nafaqat Gruziyaning o’zida, balki ko’plab boshqa yurtlarda ham izlab topib o’qiladigan asarlar qatoridan joy oladi? “Abadiyat qonuni” Asardagi obrazlar? Yanguli, Jamol, Xrista Aleksandrid, Petya, Fema, Kurlik, Pancho, Tena, Aniko Yanguli kimning farzandi? Xrista Aleksandridining Yangulining otasi Xrista Aleksandrid qayerlik edi? Suxumilik Millati nima edi? Grek Cho‘pday ozg‘in, yelkalari turtib chiqqan, qirraburun, ko‘zlari charosdek qop-qora, qo‘llari uzunligidan tizzasiga tushib turadigan bola qaysi obraz edi? Yanguli, Yangulini yoshi nechada edi? o‘n to‘rt yosh Yanguli otasi bilan qayerda yashardi? Venetsian ko‘chasida, Chalbash daryosining bo‘yida Yanguli bilan otasining boyligi nimalar edi? bir parcha tomorqa, bittagina sigir va eshak Yanguli bilan otasi nima yumush bilan kun ko`rardi? Oshko‘k, sut-qatiq sotib Yanguli qayerda o`qir edi? Yanguli hech qayerda o‘qimasdi Jamolning xolavachchasi kim edi? Koka Jamol bilan Yangulining tanishuvi qachon ro`y beradi? o‘ttiz sakkizinchi yilning kuzlarida Jamol bilan Yangulining dastlabki tanishuvi qayerda ro`y beradi? Temiryo‘l kesib o‘tiladigan joyda Yanguli kimlardan skripka ovozini eshitganligini so`raydi? Petya, Fema, Kurlik, Pancho, Tena Kim radiodan eshitganligini aytadi? Petya Temiryo‘l kesib o‘tiladigan joyda, odatdagidek kimlar uymalanardi? Yangulining to‘dasi Temiryo‘l kesib o‘tiladigan joyda Yanguli Jamolni nima deb mazxara qilib chaqiradi? He-ey, skripka! Yanguli Jamoldan nimalarni talab qiladi? 1-papiros, 2-pul, Yangulining o‘ng qo‘li? Petya Petyaning otasining kasbi? Ko`katfurush Jamolning opasining ismi? Aniko «Hellados» degan yozuv qayeriga, qaysi rangda, qanday harflarda yozilgan edi? chap to‘shining ustiga ko‘kish rangda naqshlangan lotin harflaridagi yozuv Jamol bilan Yanguli ikkinchi marta jang qilayotganlarida Yanguli kimlarga cho`ntaklaridagi toshni uloqtirishini buyuradi? Petya va Koka Jamol bilan Yanguli ikkinchi marta jang qilayotganlarida kim Yanguliga grekchalab dalda berar edi? Petya Jamol bilan Yanguli ikkinchi marta jang qilayotganlarida kim grekcha so`zlarni Jamolga gruzinchalab aytib turar edi? Koka Ikkinchi olishuvda kim yutadi? Yanguli Birinchi olishuvda kim yutadi? Durang bo`ladi Uchinchi olishuvda kim yutadi? Jamol Jamol bilan Yanguli ikkinchi marta jang qilishlari oldidan Yanguli kimni qo`l ostidagi bolalarga “tbilisilik rangpar laqma” deb aytadi? Jamolni Jamol bilan Yanguli ikkinchi marta jang qilishlari oldidan Yanguli kimni qo`l ostidagi bolalarga " vatan va qabila xoini, mishiqi” deb aytadi? Koka Jamol bilan Yanguli uchinchi marta jang qilishgandan so`ng nimaga kelishadi? Bundan keyin jang emas so`kishamiz deb kelishadi Jamol bilan Yanguli so`kishyotganlarida kim Jamolga “Sheni deda vatire, degin! Uyat joyi yo‘q buni!” deb maslahat beradi? Koka “Imana su ine prostikasa ineka, Jamol!” degan haqoratni Jamolga kim aytadi? Yanguli Jamol bilan Yanguli jang qilmasdan so`kishib yurishlari qanch vaqt davom etadi? yilcha davom etdi Har doim so`kishish jonlariga tekganidan so`ng ular bir-birlarini uchratganlarida Jamol Yangulini nima deb haqorat qilardi? «Sheni deda vatire, Yanguli!» Har doim so`kishish jonlariga tekganidan so`ng ular bir-birlarini uchratganlarida Yanguli Jamolni nima deb haqorat qilardi? «Imana su ine prostikasa ineka, Jamol!» Yanguli Jamolni nima uchun so`kmadi? Onasi yo`qligi uchun Jamolning onasi yo`qligini Yanguliga kim aytgan edi? Koka Gretsiyadan Suxumiga kelgan paroxod orqali greklar qayerga ketmoqchi edi? Elladaga Gretsiyadan Suxumiga kelgan paroxodning nomi? «Poseydon» kemasi Greklar “Pseydon” kemasiga chiqib olib pastdagilar bilan qanaqa tillarda xayirlashar edi? grekcha, ruscha, gruzincha, armancha Yangulining aytishiga qaraganda uning vatani? Suxumi, ko‘cha, Chalbash; bu — Koka, Petya, Kurlika, Fema, Qora dengiz, ko‘prik... — U bir yutinib olib, davom etdi: - Bu - Mida... qolaversa, sen... Yangulining yoqtirgan qizi? Mida Yanguli qaysi ko`ylagini yoqtirar edi? Oldi ochiq qora satin ko‘ylagini Yangulining jasadi qayerdan topiladi? Kelasuri daryosidan Yangulining jasadini kim taniydi? Jamol Yangulining jasadini Jamol qanday taniydi? Ko`kragidagi “Hellados” degan yozuvdan Jamolning xolasining ismi? Nina «O‘tganning o‘rog‘ini, ketganning ketmonini olish» kimning kasbi edi? Yangulining Jamol Yangulining onasi yo‘qligini bilardi, biroq kimning qistovi bilan (qolaversa, bolaligiga borib) uni onasini qo‘shib so‘kishdan o‘zini tutib turolmadi? Koka Yanguli otasining zo‘rligi bilan Vatanini tark etyapti-yu, shu og‘ir holatda ham Jamolning ko‘nglini ko‘tarishni o‘ylaydi va Jamolga nima deydi? : «Jamol, ego agapo imana su! Jamol, oyingni yaxshi ko‘raman!» “Hellados” hikoyasi kimning tilidan hikoya qilib beriladi? Jamolning Qat’iyligi, jasurligi, o‘zini xor qildirib qo‘ymasligi, oxir-oqibatda, «dushmanlari»ning do‘st bo‘lishiga, Yangulidek «zo‘ravon» e’tirofini qozonishga sazovor bo`lgan obraz? Jamol Jamolni asrab olgan xolaning ixmi? Nina xola Jamolning yaqin do`sti? Koka Gruziya poytaxti Tbilisi shahrida Nodar Dumbadze tashabbusi bilan bolalar uchun qanday bog`lar barpo etilgan? «Mziuri» — «Quyoshjon» Terminlar Tanda-mato to`qish uchun uzunasiga tortilgan ip, o`rish Shashpar-uchiga yumaloq, g`adir-budur temir o`rnatilgan, uzun dastali gurzi, cho`qmor Makkasino-tropik va subtropik o`lkalarda o`sadigan kop yillik buta va daraxtlarning umumiy nomi ularning surgidori sifatida qo`llaniladigan bargi Kuchala-terak, tolning g`uj guli Qimiz-ot sutidan tayyorlanadigan ichimlij Namat-yungdan bosib ishlangan palos, kigiz Tancha-sandal Kavshandoz-uyning oyoq kiyim yechiladigan joyi Mistar-chizg`ich, lineyka Durroj-kabutarning bir turi qirg`ovul G`urbat-g`ariblik, vatanidan uzoqda bo`lish Mehnat-azob, mashaqqat Sori-tomon, sari Mahmil-1.tuya va boshqa ulov ustiga o`rnatilgan, odam o`tiradigan, usti yopiq kajava. 2.kajavadagi yuk Sarrishtayi aysh-maishat, turmush tutumi Bodi sabo-tong shamoli, mayin shabada Guzar-o`tish, kechish Ahbbob-do`star, yorlar Mustag`roq-g`arq bo`lgan, cho`mgan, cho`kkan Payom-darak, xabar Ijtinob-yiroqlashish, saqlanish, tortinish, chekinish Umri jovidon-abadiy yashash, boqiy umr, Garduni dun-(muqimiy sayohatnomasida) teskari falak ma`nosida Xun-qon Ahli funun-hunar ahllari, bilimdonlar Kajraftor-teskari aylanuvchi Voiz-za`z o`quvchi Badkor-yomonlik qiluvchi Firdavs bog`i-jannat bog`i Rido-ruhoniylar bo`yniga solib yuradigan oq ro`mol Xayr-u saxo-hayru sahovat Dilfuzo-ko`ngilni quvontiruvchi Dilkusho-ko`ngil ochuvchi Baqqoli duzdi badburut-baqqoli shop mo`ylovli o`g`ri kishi ekan demoqchi(Muqimiy) Bisyor-ko`p Do`gmalari-amaldorlari Najjor-duradgor Hakim-donishmand Pand-nasihat E`timod-ishonch Siym-kumush Zar-oltin Laim-gado Chashmai ravon-oqar chashma Sahl-oz Ajamiy-eronlik G`ulom-qul Mehnat-azob Vahm-qo`rquv Andom-tana, gavda Mulotafat-iltifot Tadorik-iloj Ayshi tiyra bo`lmoq-kayfiyati buzilmoq Karam qilmoq-marhamat ko`rsatmoq Yovuq-yaqin Havl-qo`rquv G`osha-burchak, chekka Lajaram-noiloj Ofiyat-sog`liq Oy qursi-to`li oy A`rof-jannat va do`zax o`rtasi Vale-va lekinning qisqa shakli Xirqa-darveshlar kiyimi, janda Faqir-o`zini kamtarlik bilan aytish Qit`a-she`rning bir turi Ayo-ey Mor-ilon Nohamvor-tentak demoqchi Bango-menga degan ma`noda, o`sha davr adabiy tili Download 223 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|