6 – mavzu: bug‘doy bilan bog‘liq tajriba o‘tkazishning ilmiy asoslari reja

Kuzgi bug‘doyda ko‘chat qalinligi ( o‘simlik tup soni ) ni aniqlash uchun fenologik kuzatishlar o‘tkazish
Kuzgi bug‘doyda ko‘chat qalinligi amal- o‘suv davri davomida ikki marta amal- o‘suv davri boshida va oxirida aniqlanadi. Ko‘chat qalinligi o‘suv davrining oxirida aniqlanishi o‘rganilayotgan xamda dasturda belgilangan va tashqi omillarning ko‘chat qalinligiga ta‘sirini belgilaydi.
Dalada bug‘doyning ko‘chat qalinligi tajribaning 1 va 3 takrorlanishlarida, barcha variantlarda aniqlanadi.
Ko‘chat qalinligini aniqlash uchun xar bir variantda dioganallar bo‘yicha 1m² o‘lchamda doimiy qoziqlar qoqilgan uch nuqta belgilab olinadi ( zinapoya shaklida).Bu nuqtalarda barcha fenologik kuzatuvlar bug‘doyning amal- o‘suv davri oxirigacha olib boriladi.
Kuzgi bug‘doyning amal-o‘suv davri boshida ko‘chat qalinligini aniqlash ishlari to‘la maysalar xosil bo‘lganda o‘tkaziladi.
Amal-o‘suv davri oxirida esa qolgan fenologik kuzatuvlarni laboratoriya sharoitida davom ettirish uchun belgilab qo‘yilgan jo‘ylardan o‘simliklar extiyotlik bilan qazib olinadi, rivojlanish davrida bir-biriga qo‘shilib ketgan tuplar ajratiladi va xaqiqiy ko‘chat qalinligi aniqlanadi.
Qazib olingan bug‘doy tuplari nuqtalar bo‘yicha aloxida (1m² dagi) bog‘lam qilinib, boshoqlari qog‘oz bilan o‘rab qo‘yiladi.

• 
  Xaqiqiy ko‘chat qalinligi, (tup soni), 1m² dona;
  
• 
  Tupdagi umumiy poyalar soni, 1m² dona;
  
• 
  Xosilli (boshoqli) poyalar soni 1m² dona;
  
• 
  Boshoqdagi don soni, doni,
  

Boshoqdagi don soni esa, quyidagi formula orqali aniqlanadi:

D_s

Bunda: D_c-boshoqdagi don soni;

a-1m² dagi don og‘irligi;
b-ming dona don og‘irligi;
c-boshoqli poyalar soni.
Masalan, biz taxlil qilayotgan nuqtalardan biridagi (1m² da) don og‘irligi 360 g, 1000 dona don og‘irligi esa 40 g, boshoqli poyalar soni 300 donani tashkil etsa,