6-2mmt guruhi talabasi Abduvaliyev Sherali variyant Pul bu


Download 22.51 Kb.
Sana04.02.2023
Hajmi22.51 Kb.
#1158200
Bog'liq
1-variyant




96-2MMT guruhi talabasi Abduvaliyev Sherali
1 variyant
Pul bu shunday maxsus tovarki, u hamma boshqa tovarlar uchun umumiy ekvivalent vazifasini bajaradi. Pul umumiy tovarlarni ayrboshlashda asosiy vazifasini bajaradi. Qadimda pul vazifasini turli xil tovarlar bajargan, masalan, chorva mollari, mol terilari, bolta va hokazo. Keyinchalik pul vazifasini qimmatbaho metallar bajargan, chunki ular oʻzini sifatini yoʻqotmaydi va pul oʻrnini bosishda juda qoʻl kelgan. Pul oddiy mahsulot boʻlib qolmay, u ijtimoiy qiymatga ega, yaʼni hamma tovarlarni harid etish vositasi boʻlib hizmat qiladi.


Xaqiqiy pullar- bu pullar, nominal qiymati (ularda ko'rsatilgan qiymat) haqiqiy qiymatga mos keladi, ya'ni. ular ishlab chiqarilgan metallning qiymati.
Metall pullar (mis, kumush, oltin) bor edi turli shakl: birinchi bo'lak, keyin og'irlik. Pulning ko'rinishi ham xilma-xil edi (sim, to'rtburchak, uchburchak, romb va nihoyat, dumaloq shaklida). Pul muomalasining keyingi rivojlanishidagi tanga qonuniy kuchga ega edi Xususiyatlari (tashqi ko'rinish, vazn tarkibi). Qayta ishlash uchun eng qulay edi dumaloq shakl tangalar (kamroq o'chirilgan), ularning old tomoni old tomoni, orqa tomoni - teskari va chekkasi - chekka deb nomlangan. Tanganing buzilmasligi uchun cheti miltiq qilingan.
Birinchi tangalar deyarli 26 asr oldin paydo bo'lgan Qadimgi Xitoy va Lidiya shohligi. IN Kiev Rusi Dastlab oltin tangalar (oltin tangalar) va kumush tangalar (kumush tangalar) bir vaqtning o'zida muomalada bo'lgan.


Barter (ing. barter — tovar ayirboshlash), muoʼvaza — valyutasiz (pul vositalari ishtirokisiz) bevosita tovar ayirboshlash; muayyan tovar (tovarlar) miqdorining qiymati boʻyicha muqobil boʻlgan boshqa tovar miqdoriga almashtirish shartnomasi. Koʻproq rivojlanmagan tovar munosabatlari, oʻtish davri uchun xos boʻlgan kelishuv. Ikkinchi jahon urushidan keyingi davrdagi erkin konvertirlanadigan (almashtiriladigan) valyuta kursi barqaror boʻlmagan, valyuta zaxiralari chegaralangan sharoitda jahonning koʻpgina mamlakatlarida qoʻllanildi va u xalqaro savdo hamda boshqa iqtisodiy munosabatlarda keng tarqaldi.
Barterning bevosita ayirboshlash, kompensatsiyali kelishuvlar, kliring kabi shakllari mavjud. Tashqi savdoda Barter bitimi koʻproq qoʻllanadi. 90-yillar boshidan mamlakat ichkarisida ham korxonalar oʻrtasida ancha keng tarqaldi.
Barter bitimiga binoan kelishgan tomonlar oʻz tovarlarini maʼlum narxda baholaydilar. Bu narx ayirboshlashning teng boʻlishini, tovarlarni yetkazib berish bilan bogʻliq boʻlgan barcha sarf-harajatlarni oʻz ichiga oladi. Bir tomon ikkinchisiga qarzdor boʻlib qolsa, u oʻz qarzini valyuta bilan emas, balki tovarlar bilan uzadi. Tovar qiymatlarining tengligi jahon bozori narxlari orqali taʼminlanadi. Barter bitimlari ikki tomonlama yoki koʻp tomonlama boʻlishi mumkin.


Qiymat — bu sotib olish mumkin bo‘lgan tovarlar yoki xizmatlar xaridorlari va sotuvchilari kelishib olishlari ehtimoli yuqori bo‘lgan narxga tegishli iqtisodiy tushuncha. Qiymat bu fakt emas, balki aniq vaqtda aniq tovarlar va xizmatlarning tanlangan qiymat talqiniga muvofiq ehtimol qilinadigan va hisoblab chiqiladigan kattalik. Qiymatning iqtisodiy tushunchasi baholash sanasida ushbu tovarlar egasi bo‘lgan yoki ushbu xizmatlarning foydalanuvchilari oladigan foydaga bozorning qarashini aks ettiradi. Qiymat baholarini tushunish va qo‘llash uchun qiymatning turi va talqinini aniq ko‘rsatish, shuningdek ularning baholash bo‘yicha topshiriqqa muvofiqligini ta’minlash zarur. Qiymat talqinining o‘zgarishi turli mulk obyektlari uchun qayd qilib qo‘yiladigan qiymat miqdoriga jiddiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Qiymat tushunchasi qandaydir bitim bilan bog‘liq pul summasini nazarda tutadi. Shunga qaramay, baholanayotgan mulkning sotilishi, uning baholash sanasida bozor qiymati ta’rifida mujassam shartlarga amal qilgan holda sotilishi mumkin bo‘lgan narxini belgilash uchun zaruriy shart bo‘lmaydi.


Kredit pullar o‘zining mustaqil qiymatiga ega emas, chunki ularni yaratish uchun abstrakt zaruriy mehnat sarflanmaydi. Kredit pullar qog‘oz pullardan farq qilib, ular bir vaqtning o‘zida qiymatni ifodalaydi va u kredit hujjat bo‘lib, kreditor va qarz oluvchi o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatni aks ettiradi. Kredit pullarning asosiy turlaridan biri vekseldir.
Veksel – bu qarzdorning (oddiy veksel) yoki kreditorning (o‘tkazma veksel - tratta) ko‘rsatilgan summani, ko‘rsatilgan vaqtda va joyda to‘lash to‘g‘risidagi yozma majburiyati hisoblanadi.
Tijorat veksellarning oddiy va o‘tkazma turlari mavjud. Undan tashqari, ma’lum summani qarzga berish bilan bog‘liq bo‘lgan moliyaviy veksellar mavjud. Moliyaviy vekselning bir turi xazina veksellari bo‘lib, ularda davlat qarzdor sifatida ishtirok qiladi.


O'rinbosar pullar - asl qiymatga ega bo‘lmagan pullar. pullarning haqiqiy qiymati nominal qiymatiga nisbatan bir necha marta past bo‘ladi. Ular muomalaga chiqarilgandan keyin doimiy ravishda tartibga solinib turilishi lozim.


Natural pullar- real ko'rinishga ega bo'lgan tovarlar bo'lib ushbu pullarning qiymati tovarning o'zida aks ettirilgan bo'ladi shuningdek ularning sotib olish qobilyati tovarlar qiymati bilan ifodalangan.


Plastik karta - bu mexanik va termal ta'sirlarga chidamli bo'lgan maxsus plastmassadan tayyorlangan standart o'lchamdagi plastinkadir (ko'pincha 54 × 86 × 0,76 mm). Kartochkalar maqsadi, funktsional va texnik xususiyatlari bilan farqlanadi.
Plastik kartalar ishlatilishi (bitta karta uchun bir nechta ilovalar mavjud):
ularning egasini aniqlash ;
to'lov vositalarining analogi sifatida;
sodiqlik dasturlarida ishtirok etish
imkonini beradi (mini-kartalar / kalitlar, sovg'a, chegirma, reklama / klub, chiptalar / sertifikatlar, tayyor mahsulotlar uchun sifat sertifikatlari, kontaktsiz kartalar va boshqalar);
Download 22.51 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling