6-Amaliy ish Mavzu: Tog‘ jinslarini qazib olish korxonasi ishlab chiqarish quvvatini aniqlash (4 soat)

Korxonaning ish unumdorligi 
Ishlab chiqarish korxonasining eng tejamli ishlash varianti texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar 
orqali tanlanadi. Bularga quyidagilar kiradi: bitta mahsulot birligining tannarxi(xom ashyo va 
yarim mahsulotlarni hisobga olmasdan); solishtirma kapital mablag‘lar va ular o‘zini qoplash 
muddati; mahsulot birligini tayyorlash ish hajmi. Qo‘shimcha ko‘rsatkichlar: elektr energiyasi, 
siqilgan havo, bug‘,suv va boshqa materiallarning yillik o‘rtacha solishtirma sarf ko‘rsatkichlari 
ishlab chiqarish maydonining yuzasidan olinadigan yillik o‘rtacha mahsulot, texnologik 
uskunaning mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan metall sig‘imi va h.k. Ba’zi hollarda bitta 
xizmatchi yoki asosiy ishlab chiqarish ishchisiga to‘g‘ri keladigan yillik mahsulot aniqlanadi. 
Kapital mablag‘ning solishtirma sarfi: 
K
s.s 
= F/Q
g
(173)
Bu erda: F - asosiy sanoat ishlab chiqarish fondlarining narxi,
Q
g
- korxona, sex,uskunaning yillik ishlab chiqarish quvvati (loyihaviy). 
Mahsulot 
birligini 
ishlab 
chiqarish 
uchun 
mehnat 
talabi 
ishlab 
chiqarishning 
mexanizatsiyalanish avtomatlashtirish va tashkillanish darajasini ko‘rsatadi: 
T
pr 
=R
sm
i
sm
t
sm
/Q
g 
, (174)
Bu erda: R
sm
- bir ish smenasida ishlovchilar soni; 
i
sm 
- bir sutkadagi ish smenalari soni; 
t
sm
- ish smenasining davomiyligi, soat. 
Bitta ishlovchi yoki asosiy ishlab chiqarishdagi ishchiga to‘g‘ri keladigan yillik mahsulot. 
P
r 
= Q
g 
/R
y.s 
, (175)
Bu erda: R
y.s
- ishlovchilar yoki asosiy ishlab chiqarishdagi ishchilarning yillik o‘rtacha 
soni; 
Mahsulot birligini ishlab chiqarish uchun elektro-energiyaning yillie o‘rtacha sarfi: 
N
e.g 
= ∑ N
y 
/ Q
g 
, (176) 
Bu erda: ∑ N
y 
- korxonaning elektro-energiyasi bo‘yicha yillik ehtiyoji, kVt-soat. 
Boshqa energetik resurslar: siqilgan havo,bug‘ va h.k. larning sarfi yuqoridagilarga o‘xshash 
xolda aniqlanadi.