6-dars. 11-sinf. 1-bo`lim. Fuqaro muxofazasi. 4-bob. Fvda aholini muxofaza qilqish

3-o’quv savoli.Aloqa va xabar berishni tashkil etish.
Fukaro muxofazasi xavf-xatar xakida yoki uning yuz berishi mumkinligi tugrisida uz vaktida xabar va ma’lumot berishdan boshlanadi.
Axoliga xabar berish – bu yuzaga kelishi mumkin bulgan, zilzila, suv bosishi yoki boshka tabiiy ofatlar xakida ogoxlantirish bulib, bulib utgan avariya , katastroflar xakida xabar berishdir.
Xabar berish axoliga tushunarli, avvaldan belgilangan shartli signallardan (sirena ovozi, korxona va muassasalarda beriladigan signallar) boshlanadi. Maksad axoli e’tiborini insonlar xayoti va salomatligiga xavf soluvchi kandaydir vaziyatlarda xarakat tartibini tushuntirishdan iborat.
Aloka vositalari va xabar berish usullari avvaldan rejalashtirilgan va tashkil kilingan bulishi kerak. Fukaro muxofazasi tadbirlari utkazishning barcha rejimlarida aloka va xabar berish vositalari asosiy urinni egallaydi.
Xar kanday xavf-xatar xolatida elektr sirenalar ishga tushiriladi. Ularning xaykirigiga korxonalarning uzuk-uzuk gudoklari jur buladi, ya’ni «DIQQAT, XAMMAGA» degan signal beriladi.
Sirena ovozi eshitilgan zaxoti televizor, radiopriyomnik, radiokarnaylarni ishlatib kuyib, markaziy xokimiyat organlari yoki favkulodda vaziyat boshkarmasining xabarlarini tinglash kerak.
Bu tabiiy ofat avariya okibatlarini tugatguncha davom etishi lozim. Axoli punktlarining va xalk xujalagi ob’ektlarining radiotranslyatsiya uzellari kechayu-kunduz ishlashga utkazilishi kerak.


4-o’quv savoli.Favkulodda vaziyat yuz bergan joyda axoliga xabar berish tartibi.
Radioeshittirish va televideniya (jo’r buladigan radiouzatkichlarni xam kushib) Respublika axolisiga xabar berish va ommaviy axborotni yetkazishning asosiy vositalari xisoblanadi.
Fuqaro muxofazasi xabar berish signallari orkali, zaxarlanish va xalokatli suv bosish xavfi xakidagi axborotni Respublika (maxalliy) eshittirishlarida ovozli xabar tarzida axoliga yetkaziladi.
Fuqaro muxofazasi xabar berish signallari va tegishli axborot butun xududga xam, shuningdek xududlarni tanlab olib (viloyat tumanini) xam berilishi mumkin.
Ovozli xabarlarni aloka vazirligining yoki davlat teleradiosining eshittirish studiyalaridagi malakali suxandonlar (diktorlar) yoki viloyat, shaxar kishlok tumanlari ma’muriy markazlardagi studiyalarning va xalk xujaligi inshootlari nozimlik (dispetcher) punktlarining malakali suxandonlari eshittiradilar.
Favqulodda vaziyatlar boshkarmalari asoslangan ovozli xabarlar matnini davlat va rus tillarida iщlab chikishlari, ularni magnit tasmasiga (videokassetalar) yozib kuyishlari kerak. Magnit plenkasidagi yozuvlar (videokassetalar) favkulodda vaziyatlar boshkarmasida (tezkor navbatchida) va inshoootlarda xamda Aloka vazirlgining va Davlat teleradiosining studiyalarida belgilangan taritbda uyushkoklik bilan saklanishi kerak. Kechiktirib bulmaydigan favkulotda xollarda ovozli kiska xabarlarni favkulotda vaziyatlar boshkarmasi tezkor navbatchisining bevosita ish urnidan magnit tasmasidan yoki tugridan-tugri eshittirish tarzida eshittirishga tegishli fukaro muxofazasi boshliklarining ruxsati bilangina yul kuyiladi.
Xabar berish signallari televidenieda xam, efirga bevosita uzatib yoki videomagnit tasmasiga yozib olib yetkaziladi. Bu maksadda Respublika eshittirish dasturlari ishga solinadi.