6-ma’ruza 6-mavzu : taqdimotlar muharrirlari. Multimediyaning asosiy tushunchalari. Reja

Multimediya - komp’yuter tizimida matn, tovush, videotasvir, grafik tasvirlarni va
turli (mul'tiplikatsiya) animatsiyalarni mujassamlantirish
imkonini beruvchi
zamonaviy komp’yuter ahborotlaridir.
Multimediya - komp’yuterga matn, tovush, videotasvir, grafik tasvirlarni va turli
(mul'tiplikatsiya) animatsiyalarni kiritish, chisarish, qayta ishlash, saqlash, uzatib
berish tehnologiyalari ko’paytmasidir. Multimediyaga displey ekranidagi ovoz
ehffekti orqali qo’zg’almas tasvir va ovoz orqali grafik tasvir harakatlanuvchi tasvir
animatsiyalari kiradi.
Multimediya - bu interaktiv tizim bo’lib,matn, tovush, videotasvir, grafik tasvirlarni,
videoni qo’zg’almas harakatini turli (mul'tiplikatsiya) animatsiyalar orqali jonlantirish,
ovozini kuchaytiruvchi vositadir.Multimediya tizmining paydo bo’lishi
ta’lim
tizimida, san’at, komp'-yo’ter terninglar , komp’yuter o’yinlari o’tkazishda juda
katta o’zgarishlar olib kirdi. Multimediya tizimini paydo bo’lishi amaliy tarafdan
qanday tayyorlangan bo’lsa, nazariy tarafdan ham shunday tayyorlangandi, ammo bu
sohaning tezlikda o’sishida tehnikaviy va tizimli vositalarning rivojlanishi katta
o’rin egallaydi. Bu jarayonning rivojlanishi kuchli hotirali, grafik imtijozlarni
tezkorlikda ishlata oladigan, tashqi hotira tasnifiga ega, videotehni-ka yo’tuqlaridan
foydalana oladigan,CD-ROM va o’hshash lazer disklarini ishlata oladigan hamda
ko’plab yangiliklar bilan boyitilgan SEHMlarni rivojlanishiga olib keldi.
Mul’timediya ilovalari-bu komp’yuter dasturlari bo’lib,ular asosan SD-ROM
kompakt disklarida saqlanadi. Ular WWW -butunjahon o’rgimchak to’rida doimiy
joylashtirilgan bo’ladi.Bunday mul’timediya hizmatlari Web sahifa deb
ataladi.Ahborotlarni
giper
aloqa
orqali
birlashtirilishi
uchun
mahsus
komp’yuterlar,dasturlar yoki mashina tillaridan foydalaniladi.Web sahifa yaratish
uchun ishlatiladigan mashina tiliga HTML(Huper Text Makup Language) deb ataladi.
Oddiy komp’yuter mul’timediya ilovalari o’yinlar, ta’lim beruvchi
dasturlar
entsiklopediya ma’lumotlaridan tashkil topgan bo’ladi. Ko’pgina mul’timediya
ilovalari avvaldan aniqlangan mediya elementi va mavzu orasida giper aloqani
foydalanuvchi uchun o’rnatadigan asossatsiyalardan tashkil topadi. Giper aloqa
mul’timediyani o’zgarmas holatdagi rasm va tovushdan o’zgaruvchan dialog
holatidagi ahborot ehksperimentiga aylantiradi.
Odatda mul’timediya ilovalari
shunday ko’rinishdagi matnga qaraganda komp’yuterdan katta hajmdagi hotira va
kuchli qayta ishlashni talab qiladi.
Hozirgi kunda mul’timediya so’zini uch hil tushunish mumkin:
‘
‘mul’timediya -g’oya’,bu turli toifadagi ahborotlarni saqlashni yangicha
yondashuvidir.
Komp’yuter tehnikasini rivojlanishi turli toifadagi ahborotlarni qayta ishlashga olib
keldi: raqamlar bilan boshlandi, komp’yuterda matn qayta ishlanishi o’rnatildi,tasvir
va tovush ma’lumotlari qayta ishlanuvchi ob’ektga aylantirildi,hozirgi kunda
komp’yuter bemalol video tasvirlarni ovoz bilan ta’minlashi mumkin;
turli tabiatdagi ahborotlar bilan ishlashni ta’minlaydigan qurilmalar.Bularga
mul’timediya platasi,mul’timediya komplekslari va mul’timediya markazlari kiradi;
‘mul’timediya mahsuloti’-yuqorida keltirilgan turli toifalardan tashkil topgan

---

mahsulotdir.
Tasvir qanchalik katta, aniq va rangli bo’lsa uni shunchalik komp’yuter ehkranida
tasvirlash murakkab bo’ladi.Komp’yuter rasmni tasvirlashi uchun fotografiya ,rasm
va boshqa o’zgarmas tasvirlar ma’lum bir formatga ega bo’lishi lozim.Bunday
formatlarga kuyidagilar kiradi:
rastorli grafika;
vektorli grafika.