6-ma’ruza 6-mavzu : taqdimotlar muharrirlari. Multimediyaning asosiy tushunchalari. Reja

Multimediyali va taqdimotli tehnologiyalar.
1. Mul’timediya proektori - Rossija bozorlarida (keng tarqalgan) jahshigina
taniqli qirilmadir. Mul’timediya proektori komp’yuterdan, videokameradan,
DVD disklarni tasvirlovchi qirilmalardan olgan ahborotni katta ehkranda
yoritib berishga hizmat qiladi. Hozirgi proektorlarda turli tehnologiyalar
ishlatiladi, jumladan suyuq kristalli (LCD) panellarida tasvir yaratish keng
tarqalgan, yangi mikroyali (DLP) tehnologiya kirib kelmoqda, ayniqqa yuqori
unumli va mahsus proektsion tizimlarda elektron-nurli trubka (SKT) lar
ishlatiladi. Hozirda boshqa turlari yaratilmoqda. (D-ILA, L COS) LCD-
qirilmalar proektorlarni asosiy ishlash printsipini bir muncha kino yoki slayd
proektorlarini eslatadi, faqat plyonka o’rnida kristall panel ishlatiladi. Bu
holda raqamli elektoron shema yordamida tasvir yaratiladi, lampadagi
yorug’lik nuri ob’ektiv paneli orqali o’tadi va ekranda tasvirni bir muncha
kattalashtirib yoritib beradi. (DLP)-proektorida yorug’lik mikroshemalar bilan
boshqariladigan ko’pgina mikroynalarda aks etadi hamda ob’ektiv orqali
ekranda namoyon bo’ladi. (DLP)-proektoridagi miroshemalarda rangli tasvirni
hosil etishda qizil jashil va ko’k ranglardan iborat, har biri uchun alohida
bo’lgan uchta paneldan foydalaniladi. Arzonroq (DLP)-proektorida rang hosil
qilish uchun ketma-ket katta chastotali (Bir hotirali shemalar) orqali ekranga
proektsiyalanadi. Uchta mikrooynali chiplardan yorug’lik taratish imkoni
yuqori darajali qimmatbaho proektorlardagi rang hosil qilishda foydalaniladi.
2. Proektorlarnig navbatdagi imtiyozlaridan biri LCD-panelining DMD-hotira
chiplariga bo’lgan mo’tanosib o’lchamlaridir. 640kh480 (VGA), 800kh600
(SVGA), 1024kh768 (XGA) 1280kh1024 (SXGA) rusumli komp’yuterlar
uchun tasvirni aniq yoritib berishda panelda standart o’lchamlar ishlab
chisilgan.
DVD -disklarini tasvirlovchilarda PAL, SESAM, NTSS kabi ranglarni ajratuvchi
(farqlovchi) tizimli signallar yordamidan hamda chastotalar (davriy takrorlanish)
yo’naltiruvchi toifalaridan foydalaniladi.
Proektorlarning ko’pchiligi tasvir o’lchovini oddiy sozlash halqa rostlovchilarini
aylantirish orqali uni joyidan siljitmasdan oraliqni ma’lum bir o’lchamga keltiruvchi
fokusli o’zgaruvchan ob’ektivlar (zum-ob’ektivlar) bilan ta’minlangan.
Agar zum-ob’ektivlar elektryuritgich bilan jihozlangan bo’lsa fokusli oraliq masofa
va tasvirni keskin ko’rinishini ta’minlashda masofaviy boshqaruv pul'ti elektron
qirilmasi yordamida amalga oshiriladi.
Odatda multimediya proektorlari videofil'mdagi video-tasvirlar ovozini eshitish uchun
ovozkuchaytirgich qirilmalari bilan jihozlangan.