6-ma’ruza Reja Sonlar ketma-ketligi tushunchasi

4-misol. Aytaylik, bo‘lsin. U holda

bo‘lishi isbotlansin.
◄ deylik. Unda va Bernulli tengsiz-ligiga ko‘ra

bo‘lib, da

bo‘ladi. Demak,

tengsizlik barcha

bo‘lganda o‘rinli. Agar

deyilsa, ravshanki, uchun

bo‘ladi. Demak,
►
5-misol. Ushbu
ketma-ketlikning limiti 1 ga teng bo‘lishi isbotlansin.
◄ Ixtiyoriy son olamiz. So‘ng ushbu

tengsizlikni qaraymiz. Ravshanki,

Unda yuqoridagi tengsizlik

ko‘rinishga keladi. Keyingi tengsizlikdan

bo‘lishi kelib chiqadi. Demak, limit ta’rifidagi sifatida olinsa ( ga ko‘ra topilib), uchun bo‘ladi. Bu esa

bo‘lishini bildiradi.►
6-misol. Faraz qilaylik, va bo‘lsin. U holda

bo‘lishi isbotlansin.
◄ SHunday natural sonni olamizki bo‘lsin. Endi bo‘lishini e’tiborga olib, ya’ni deymiz. Unda Bernulli tengsizligiga ko‘ra

bo‘lib, da

bo‘ladi. Bu holda

deyilsa, uchun

bo‘ladi. Demak, . ►
7-misol. Ushbu

tenglik isbotlansin.
◄ Ravshanki, va uchun

bo‘ladi. Agar bo‘lishini e’tiborga olsak, 6-misolga ko‘ra

ekanini topamiz. Unda ta’rifga ko‘ra 1 soni uchun

bo‘ladi. SHunday qilib, uchun bo‘ladi. Demak, . ►
8-misol. Ushbu

ketma-ketlikning limiti mavjud emasligi isbotlansin.
◄ Teskarisini faraz qilaylik. Bu ketma-ketlik limitga ega bo‘lsin. Unda ta’rifga binoan,

bo‘ladi.
Ravshanki, juft bo‘lganda toq bo‘lganda , ya’ni bo‘ladi. Bu tengsizliklardan foydalanib topamiz:
.
Bu tengsizlik bo‘lgandagina o‘rinli. Bunday vaziyat sonining ixtiyoriy bo‘lishiga zid. Demak, ketma-ketlik limitga ega emas. ►
Teorema. [1, p.128, prop. 6.1.7] Agar ketma-ketlik limitga ega bo‘lsa, u yagona bo‘ladi.
◄ Teskarisini faraz qilaylik. ketma-ketlik ikkita va limitlarga ega bo‘lsin:

Limitning ta’rifiga ko‘ra


bo‘ladi.
Agar va sonlarining kattasini desak, unda da

bo‘lib

bo‘ladi.
Ravshanki, .
Demak, da bo‘lib, undan bo‘lishi kelib chiqadi. ►


Mashqlar

1. Ketma-ketlik limiti ta’rifidan foydalanib ushbu

ketma-ketlikning limiti topilsin.
2. Agar bo‘lsa, u holda ushbu

ketma-ketlikning limiti ham ga teng bo‘lishi isbotlansin.
3. Agar bo‘lsa, u holda

bo‘lishi isbotlansin.