6-маруза. Социал-иқтисодий тизимлар ва уларни ўзгариши

TOSHKET DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI MOLIYA VA BUXGALTERIYA FAKULTETI BT-61 GURUHI

МАВЗУ: ИҚТИСОДИЙ ТИЗИМ МОДЕЛЛАРИ ВА МУЛКЧИЛИК

РЕЖА:
1. Иқтисодий тизим тушунчаси ва унинг таркибий тузилиши.
2. Иқтисодий тизимлар туркумланишига турлича ёндашувлар. Иқтисодий тизим моделлари.
3. Мулкчиликнинг моҳияти ва иқтисодий мазмуни. Мулкчилик шакллари.
4. Ўзбекистонда мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш мақсади, йўллари ва усуллари

Тизим (грекча система – қисмлардан таркиб топган, бирлашган)-деган маънони англатади

Шундай қилиб, тизим деб элементлар, қисмлардан иборат ўзаро узвий боғланган, маълум тартиб асосида таркиб топган бутунлик тушунилади.

1. Иқтисодий тизим тушунчаси ва унинг таркибий тузилиши.
Иқтисодий тизим — бу хар бир давр ва маконда амал қилинадиган иқтисодий муносабатлар, иқтисодиётни ташкил қилиш шакллари, хўжалик юритиш меҳанизми ва иқтисодий муассасаларнинг ўзаро узвий боғлиқлик асосида таркиб топган яхлит иқтисодий тузилмасидир.
Иқтисодий сиёсат.
Хўжалик юритиш механизмлари.
Технология ва ишлаб чиқаришнинг табиий шарт-шароитлари.
Иқтисодий муносабатлар
Ишлаб чиқарувчи кучлар.
Иқтисодий тизимларнинг таркибий қисмлари:
Ишлаб чиқарувчи кучлар — ишлаб чиқариш воситалари ва уларни ҳаракатга келтирувчи кишилар бирлигидан иборат. Кишилар учун зарур бўлган ҳаётий неъматларни такрор ишлаб-чиқариш жараёнида вужудга келадиган иқтисодий алоқа ва муносабатлар иқтисодий муносабатлар дейилади.
Иқтисодий сиёсати - бу давлатнинг иқтисодиёт, иқтисодий муносабатлар ва такрор ишлаб чикариш жараёнларига таъсир кўрсатишга қаратилган чора-тадбирлари.
Ташкилий иқтисодий муносабатлар — ишлаб чиқариш жараёнини ташкил қилиш орқали вужудга келади.
Масалан, бунга меҳнат тақсимоти, унинг ихтисослашиши натижасида вужудга келадиган муносабатларни киритиш мумкин.