6-mavzu. Raqobat, monopoliya va narx siyosati reja

Ommaviy talab bo`yicha narxning o`zgarishi – taklifga nisbatan xaridorlarning ommaviy talabi qanchalik katta bo`lsa, bozor narxi darajasi shunchalik yuqori bo`lishi va aksincha, talabning kamayishi bilan bozor narxi pasayib borishi o`rtasidagi miqdoriy bog’liqlikdir.
Ommaviy taklif bo`yicha narxning o`zgarishi – talabga nisbatan tovarlar taklifi qanchalik yuqori bo`lsa, bozor narxi darajasi shunchalik past bo`lishi va aksincha, taklif kamayishi bilan narx oshib borishi o`rtasidagi miqdoriy bog’liqlikdir.
Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar

1. 
   Raqobatning mohiyati va maqsadini tushuntirib bering.
   
2. 
   Raqobatning asosiy vazifalari nimalardan iborat? Bu vazifalarning bir-biridan farqini ajratib ko`rsating.
   
3. 
   Raqobat shakllariga tushuncha bering va ularning har biriga xos belgilarini ko`rsating.
   
4. 
   Tarmoq ichidagi va tarmoqlararo raqobatning farqini tushuntirib bering.
   
5. 
   Halol va g’irrom raqobatlashuv usullariga nimalar kiradi?
   
6. 
   Raqobatlashuvning demping narxlarni qo`llash usuli qanday sharoitlarda amalga oshiriladi?
   
7. 
   Monopoliya nima va uning vujudga kelishining iqtisodiy asoslari nimalardan iborat? Monopoliyaning qanday turlari mavjud?
   
8. 
   Kapitalning to`planishi va markazlashuvi o`rtasida qanday farq bor?
   
9. 
   Tabiiy, legal va sun`iy monopoliyalarning bir-biridan farqlanishini ko`rsating.
   
10. 
    Monopoliyaning ijobiy va salbiy tomonlari nimalarda namoyon bo`ladi?
    
11. 
    Narxning iqtisodiy mazmunini uning vazifalari orqali tushuntirib bering. Narxlarning asosiy turlariga qisqacha tavsif bering.
    
12. 
    Narxning tashkil topishi borasida qanday nazariyalar mavjud? Ularning afzallik va kamchilik tomonlarini ko`rsatib bering.
    
13. 
    Narxning shakllanishiga ta`sir ko`rsatuvchi asosiy omillar nimalardan iborat?
    
14. 
    Mukammal raqobat sharoitida narxning tashkil topish mexanizmini tushuntirib bering.
    
15. 
    Sof monopoliya sharoitida narx qanday shakllanadi?
    

1^ Абдуллаев Ё. Бозор иқтисодиёти асослари: 100 савол ва жавоб. – Т.: «Меҳнат», 1997, 58-59-б.

1^ Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, 121-б.

2^ Куликов Л.М. Экономическая теория: учеб. – М.: ТК Вебли, Изд-во Проспект, 2005, 191-б.; Тожибоева Д. Иқтисодиёт назарияси: Олий ўқув юртлари талабалари учун ўқув қўлланма. Т.: «Ўқитувчи», 2002, 246-б.

3^ Бу мазмундаги таърифлар қуйидаги манбаларда ҳам берилган: Шишкин А.Ф. Экономическая теория: Учебное пособие для вузов. 2-е изд. Кн.1. – М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 1996, 597-б.; Борисов Е.Ф. Экономическая теория: учеб. – 2-е изд., перераб. и доп. - М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2005, 208-б.; Основы экономической теории. Политэкономия: Учебник /Под ред. д-ра экон. наук, проф. Д.Д.Москвина. Изд. 3-е, исправл. – М.: Едиториал УРСС, 2003, 499-б.