6-mavzu. Valikli va zarbli harakatlanuvchi maydalagichlar

1–rasm. Zarbli harakatlanuvchi maydalagichlar chizmalari:
I–rotorli; II–bolg‘ali.

Bir rotorli noreversiv (harakat yo‘nalishini o‘zgartirishga imkon bermaydigan) maydalagichlar (1–rasm, a chizma) eng ko‘p tarqalgan. Ular o‘rtacha va kichik mustahkamlikdagi mayda donador qattiq materiallarni maydalash uchun ishlatiladi. Shuningdek, bir rotorli maydalagich reversiv (harakat yo‘nalishini o‘zgartirishga imkon beradigan) ham bo‘lishi mumkin (1–rasm, b chizma). Bunda rotorning aylanishi o‘zgaradigan yo‘nalishi savagich ishchi yuzasini va bolg‘alarning ikki tomoni bilan ularning joyini almashtirmagan holda ishlashiga imkon beradi, bu esa mashinani xizmat qilishi muddatining ta’mirlanish oralig‘ini kattalashtiradi. Ikki rotorli maydalagich bir pog‘onali (1–rasm, v chizma) va ikki pog‘onali (1– rasm, g chizma) harakatlanuvchan bo‘ladi. Birinchi bor katta ishlab chiqarish samaradorlikni olish uchun qachonki har qaysi rotor mustaqil ravishda ishlasa va har qaysidan teng me’yorda material kelib tushsa qo‘llaniladi. Bitta mashinada ikki pog‘onali ikki rotorli maydalagichlar materialning maydalanish darajasini ko‘tarishga imkon beradi. Bunda boshlang‘ich material boshida birinchi va keyin ikkinchi rotorga kelib tushadi.

Zarbli harakatlanuvchi maydalagichning asosiy tuguni (murakkab mexanizmning bir qismi yoki bir qancha detallarni tutashtirib turuvchi texnik qurilma) rotor hisoblanadi. U yuqori massa (20 t gacha) va aylanma tezlikga (20 ... 80 m/s) ega bo‘lishi kerak, bu esa materialning maydalanish samaradorligini ta’minlaydi. Bunday massa va tezlik ko‘rsatkichlarida rotorda katta zarbli va markazdan qochma kuch yuklari paydo bo‘ladi. Bu esa rotor konstruksiyasidan almashinadigan savagich va yuqori ishonchli bolg‘alarni hamda qulay texnik xizmat ko‘rsatishni talab etadi.
Zarbli harakatlanuvchi maydalagichning asosiy ko‘rsatkichlari – qaysiki uning shartli belgisiga rotorning diametri (D_r) va uzunligi (L_r) kiradi.