6-мaвзу. Юк кўтaриш мaшинaлaри вa улaрнинг юритмa тизими. Юк кўтaриш мaшинa турлaри. Улaрнинг кoнструктив тузилиши вa қўллaш шaрoитлaри. Юк кўтaриш мaшинaлaрни тaнлaб oлиш вa улaрнинг бaрaбaн сиғими вa мaксимaл ҳaмдa стaтик кучлaр aйирмaсигa

Юк кўтариш машинани танлаб олиш шартлари

Маълумки пўлат арқон барабан сиртига ўралиш ёки чиқиш жараёнларида барабан сиртига турли йўналиш ва кўринишдаги кучлар таъсир қилади. Бу кучларни ҳозирги кунда аналитик усулда ҳисоблаш имкони бўлмаганлиги учун юк кўтариш машина диаметри ҳавфсизлик қайидалар [ЕПБ] кўрсатмалари асосида ҳисобланади. Бу кўрсатмаларга биноан на кўтариш қурилманинг ўрнатиладиган жойи ва вазифасига кўра юк кўтариш машина диаметри қуйидаги ифодалар билан ҳисобланади:

• 
  ер сатҳида щрнатиладиган ыурилмаларда
  

, мм (1)

• 
  ер остида ва лаҳим ўтиш қурилмалар
  

, мм (2)
бу ерда: - барабан сиртига ўраладиган арқон диаметри, мм.
Ҳисобланган диаметр асосида юк кўтариш машина тури танлаб олинади ва у арқон сиғими ҳамда барабан сиртига таъсир қиладиган статик кучлар бўйича текширилади.

а). Юк кўтариш машина арқон сиғимига кўра қуйидаги шарт билан текширилади.

(3)
бу ерда – дастлабки танланган юк кўтариш қурилма барабанининг эни, мм;
- барабан сиртига ўралиши керак бўлган арқонсиғими ,мм.
Арқон сиғими – юк кўтариш қурилма турига кўра қуйидаги ифодлар билан ҳисобланади:
- бир барабанли юк кўтариш машинанинг
(4)

• 
  кесик қисмли бир барабанли машинанинг ўқга мустаҳкам ўрнатилган (арқон ўралвдиган)
  

(5)

• 
  кесик қисмининг (заҳирадаги пўлат арқон сиғими)
  

(6)

• 
  икки барабанли юк кўтариш машинанинг ҳарбир барабан сиғими.
  

(7)
бу ерда: - арқоннинг заҳира узунлиги. У синиш учун кесим олинадиган арқон узунлигини компенсация қилиш учун барабан сиртига ўралган ҳолатда бўлади. Унинг ўртага қиймати 30 40 м;
- ишқаланиш ўрамлари сони. Барабан сирти ёғоч билан қопланган машиналар учун = 3 ва юмшоқ метал билан қопланган машиналар учун = 5
- барабанга ўрналадиган ва ундан чиқадиган пўлат арқонлар оралиғида ҳолдириладиган ўрамлар сони, = 2 ;
- ўрамлар рпалиғи.У пўлат арқон диамитрига кўра қуйидаги қийматларда олинади;
.
ва
- горизонтлар оралиғидаги масофа, м
- юк кўтариш баландлиги, м