6. Tashkilotlar va ularni boshqarish

---

6. Tashkilotlar va ularni boshqarish.
Reja: 
1. Tashkilotlar tushunchasi va ular tavsifi.
2. Tashkilotning ichki muxiti. 
3. Tashqi muxit. 
4. Boshqaruv samaradorligi. 
5. Asosiy tashkiliy- huquqiy shakllar 
6. Tashkilotlarni rivojlanishidagi zamonaviy tendentsiyalar.
7. Tashkilotlarning yangi turlari.
1. Tashkilotlar tushunchasi va ular tavsifi.
Tashkilot – bir maksad yulida birlashagn kishilar guruxidir. 
30-40 yillardagi menejment klassiklaridan bulgan CHester Bernar tashkilotga shunday 
ta’rif beradi: «Tashkilot ikki yoki undan ortik kishilarni kelishilgan xarakatlari sitemasidir». Bu 
ta’rif formal tashkilotlarga tegishlidir. Noformal tashkilot bardan yuzaga keladi, kishilar bir-
birlari bilan mulokotda buladi, lekin ularda tan olingan raxbar bulmaydi, ta’ssis xujjatlariga ega 
bulmaydilar. 
Tashkilot, barcha a’zolari biladigan, tan oladigan umumiy maksadga ega buladi. Oddiy 
tashkiltlarda fakatgina bitta maksad buladi. Murakkab tashkilotlar esa kuplab, bir-biriga boglik
bulgan maksadlar tuplamiga ega buladi. 
Xar kanday tashkilotning maksadi ma’lum natijaga erishish uchun resurslardan foydalanish 
va ular shaklini uzgartirishdir, ya’ni maxsulot kurinishiga keltirishdir. Korxona va kuyidagi 
resurslardan foydalanadilar: 
1. 
Kapital resurslar. 
2. 
Moddiy resurslar. 
3. 
Texnologiya resurslari. 
4. 
Mexnat resurslari. 
5. 
Axborot resurslari. 
Turli tashkilotlarda turli resurslar birlamchi buladi, ya’ni tashkilot maksadiga erishishda 
asosiy urinni egallaydi. 
3. Tashkilotning muxim xarakteristikalaridan biri mehnat taqsimotidir. Agar, ikki kishi bir 
maksad yulida ishlayotgan ekanlar, ular ishni uzaro bulib olib ishlaydilar. Barcha ishni uni 
tuzgan komponentlari buyicha ojratish mexnat taksimoti deb ataladi.