6 tema: biologiya oqíTÍwshíSÍ paydalanilatuǵin lokal texnologiyalardiń Ózine tán qásiyetleri. Reje

Insertte paydalanılatuǵın arnawlı keste

№	«Bilemen» √	«Maqulayman» +	«Úyreniw kerek» ─	«Túsinbedim» ?
1
2
3
4

Tálim-tárbiya processi ushın Insertden paydalanıwda tómendegi talaplarǵa ámel qılınıwı:

1. 
   oqıwshılar kishi toparǵa ajratılıwı, bıraq Insert dáslep hár bir oqıwshı jeke tártipte islewi hám kesteni toltırıwı, topar aǵzaları belgilengen múddette islewin juwmaqlaǵannan soń, pikirlerin salıstırıwı;
   
2. 
   oqıw basekesi arqalı kishi topar aǵzalarınıń kestedegi belgilerdiń bir túrde bolıwın támiyinlewi, yaǵnıy kestedegi keyingi eki ústin boyınsha bir túrlilikke erisiwi;
   
3. 
   Oqıtıwshı oqıw materialıtiykarında dúzilgen soraw tapsırmaları hám kishi topar aǵzalardıń kestedegi belgileri tiykarında oqıw basekesin shólkemlestiriwi kerek.
   

Insert penen islesiwdıń paydalı tárepi aldın kishi topar aǵzaları ortasında soń kishi toparlar menen ózara oqıw basekesi ótkeriliwi, basekede oqıwshılar tárepinen jol qoyilǵan kemshiliklerdi toltırıw, bilimindegi boslıqlardı toltırıw barısınan oqıtıwshı tárepinen berilgen xabar tálim ónimdarlıǵına xizmet qıladı.
Insertden paydalanılǵan oqıtıwshınıń pedagogikalıq iskerliktegi xabar deregi funksiyası birqansha kemeyip, oqıwshılardıń biliw iskerligin basqarıw hám qadaǵalaw funksiyaları artadı. Usı sebepli, oqıtıwshı bul máselelardi puxta rejelestiriwi hám ámelge asırıwı kerek.
Biologiyanı oqıtıwda oqıwshılardıń ózlestirgen bilimlerin dizimlestiriw, bekkemligin támiyinlew maqsetinde Klasterden paydalanıw áhmiyetli orın tutadı.
Klaster - cluster - ingliz tilinde shejire degen mánisti ańlatadı. Usı lokal texnologiya oqıwshılar tárepinen ózlestirilgen hám ózlestiretuǵın ideya, teorıya, nızamlıq hámde túsinikler ortasındaǵı baylanıslıǵın ańlaw, bir-birine úzliksizligin túsiniwge múmkinshilik jaratıp salıstırıwǵa-qarsı pikir júritiw kónlikpelerdi rawajlandırıwǵa múmkinshilik jaratadı.
Klasterdi dúziw tómendegi tártipte ámelge asırıladı:

4. 
   biologiya kursı mazmunındaǵı turaqlı ideya doska yoki qaǵaz ortasına jazıladı;
   
5. 
   usı ideya menen baylanıslı nızamlıqlar, túsinikler bir-birine baylanıslı jaǵdayı kórsetkish penen belgilenedi, soń usı nızamlıq hám túsiniklerdiń tiykarǵı maǵlumatlar grafik formada jazıladı hám tarmaq payda qılınadı;
   
6. 
   aldın úyrenilgen tema hám úyreniletuǵın tema ortasındaǵı baylanıslar haqqında juwmaq shıǵarıladı.
   

Klasterden paydalanılatuǵın sabaqlarda oqıwshılar teń sanlı kishi toparlarǵa ajratılıp, olarǵa oqıw tapsırmalarınıń didaktik maqseti hám atqarılıw tártibi túsindirilgennen soń, olar belgilengen waqıt ishinde pikirlerdi jámlep, ózleri dúzgen Klasterdi jaqlap, pikirlerdi dálillewge múmkinshilik jaratıp, eń jaqsı hám tiykarlı dúzilgen Klaster anıqlanadı, utqanlar xoshámetlenedi. Klasterdi bir tema yaki bap boyınsha bir pútin halda dúziw oqıwshılardiń sistemalı pikir júritiwge múmkinshilik jaratadı. Klasterdiń tiykarında tiykarǵı ideya yaki túsinik orın aladı, máselen, kletkanıń dúzilisi boyınsha tómendegishe dúziledi:

Keyin hár bir bólim boyınsha tarmaq formasında, máselen, háreketlendiriwshi kúshler bólimine násillik ózgeriwsheńlik, jasaw ushın gúres hám tábiyiy tańlanıw kiritilip, keyingi qatarda olardıń túrleri jazıladı hám usı tárizde túsinikler ortasındaǵı ózara baylanıslıq kestesine sáwlelenedi.
Tálim-tárbiya processi lokal dárejede qollanılatuǵın texnologiyalardan biri - Venn diagramması bolıp, onı islep shıqqan ingliz alımı Jon Venn atı menen ataladı.
Venn diagramması úyrenilip atırǵan temadan orın alǵan fakt, túsinik hám processlerdi analiz qılıw, sintezlew hám salıstırıwdı talap etedi. Usı diagrammadan tábiyiy tańlanıw hám jasalma tańlaw, tábiyiy tańlanıw, jasaw ushın gúres formalardı analiz qılıw, sintezlew hám salıstırıwda paydalanıw múmkin. Máselen, gúlli ósimliklerdiń semyasın salıstırıwda paydalanılatuǵın Venn diagramması tómendegi kóriniste bolıwı usınıs etiledi.
Tálim-tárbiya processi oqıwshılar tárepinen túsinik hám atamalardı bekkem ózlestiriwge múmkinshilik beriwge áhmiyetli orın tutadı, usı sebepli oqıtıwshı har bir bap hám temalar mazmunındaǵı túsinik hám atamalardı «Atamalar shınjırı»na keltiriwi kerek.
«Atamalar shınjırına» bul atamalar hám olardıń táripleri bolıp, olardan oqıtıwshı ótgen temanı juwmaqlaw, taza úyrenilgen tema barısınan oqıwshılardıń bilimlerin bekkemlew maqsetinde sabaqtıń bir bóliminde paydalanılǵanlıǵı sebepli, olardı lokal texnologiyalar toparına kiritiw maqsetke muwapıq.
Usı texnologiyadan tálim-tárbiya processinde paydalanıwda bir neshe usılda jantasıw múmkin.

1. 
   oqıwshılar kishi toparlarǵa ajratılıp, topar aǵzalardan kishi konsultant tayarlanadı. Kishi konsultant oǵan berilgen tapsırmadaǵı atamalar tiykarında topar aǵzalarına kartoshka quralında bahalaydı. Bulda oqıwshılar aytılǵan atamalardıń sıpatlamasın aytıwshı yaki sıpatqa qarap atamanı anıqlawı múmkin. Hár bir tuwrı juwap ushın kartshka berilgenligi sebepli, kartshkalar sanı olardıń toplaǵan balın belgileydi.
   
2. 
   Oqıwshılarǵa bap hám temalar mazmunındaǵı túsinik hám atamalar dizimi beriledi. Olardıń mazmunı hám áhmiyetine kóre ózara logikalıq baylanısqan shınjır Klaster halına keltiriw talap etiledi. Usı jantasıw kóp waqıttı talap etsede ónimdarlıǵı joqarı bolıp, oqıwshılardıń logikalıq pikir júritiw kónlikpelerin rawajlandırıw múmkinshilikın beredi.
   
3. 
   «Atamalar shınjırı»nan ótken temanı juwmaqlaw bóliminde paydalanılǵanda oqıwshılardıń kishi toparı aǵzalardan awiz eki halda atamalardı izbe-iz aldıńǵıların qaytalaǵan halda mazmunı hám áhmiyetine kóre ózara baylanıslı halda taza atama qosıwı talap etiledi. Topardıń birinshi qatnasıwshısı bir atama menen baslanǵan oyın aqırında topar aǵzaları sanına teń atamalar shınjırı júzege keledi. Ekinshi basqishta usı atamalarǵa tárip beriw hám olardı sıpatlawdı talap etedi.
   

Biologiyanı oqıtıwda jedel oyınlar hám oyın mısallardan da paydalanıw áhmiyetli orın tutadı.
Lokal dárejedegi pedagogikalıq texnologiyalar sabaqtıń turaqlı bóliminde oqıwshılardıń biliw iskerligi aktivlestirip, tálim ónimdarlıǵın arttırıwǵa xizmet qıladı.