66 • 20 daqiqaga qism xlorli ohakdan va qism suvdan tayyorlangan erit- maga yoki 70 li etil spirtiga solib qo`ying. Imkoningiz bo`lsa, eritmalar- ni har kuni yangilang, chunki vaqt o`tgan sari ularning kuchi pasayadi

HAR DOIM cho`kkan odamning ko`kragidan suvni chiqarib yubor-
ishga harakat qilishdan avval TEZDA OG`IZDAN OG`IZGA NAFAS 
BERISHNI BOSHLANG
Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013
175
• cho`kish, bo`g`ilish yoki zaharlanishda
• boshi yoki ko`kragiga qattiq urilganda
• yurak xuruj(infarkt)ida nafas to’xtab qolishi mumkin 
Odam 4 minut ichida nafas olmasa, u o`lib qolishi mumkin. Tezda 
harakat qiling!
Agar odamda nafas to`xtab qolgan bo`lsa, og’izdan 
og’izga nafas berishni SHU ZAHOTI boshlang
Quyidagilarni iloji boricha tezroq boshlang:
1 - bosqich:
Tomog`iga 
tiqilgan narsani barmog`ingiz 
bilan olib tashlang. Tilini old-
inga chiqaring. Agar tomog`i-
da shilimshiq bo`lsa, uni tez 
tozalashga harakat qiling.
2 - bosqich: 
Tez, lekin ehti-
yotkorlik bilan yuzini tepaga 
qaratib yotqizing. Boshini 
orqaga asta sekin eging va 
jag`ini oldinga torting.
3 - bosqich:
Burnini barmoqlaringiz bilan berkit-
ing, og`zini katta oching. Shundan so`ng, og`zin-
gizni uning og`ziga qo`yib o`pkasiga ko`kragi 
ko`tariladigan darajada qattiq pufl ang. To`xtang, 
ichidagi havo chiqishiga - fursat bering, shundan 
so`ng yana pufl ang. Taxminan har 5 sekund-
da qaytaring. Kichik bolalar va chaqaloqlarning 
burniga ham og`zini og`zingiz bilan qoplagan 
holda asta pufl ang.(taxminan har 3 sekundda).
Odam o`zi nafas ola boshlamaguncha yoki uning o`lganiga shub-
ha qolmagunga qadar og’izdan og’izga nafas berishni davom ettiring. 
Ba`zan, bir soat yoki undan ham ko`proq vaqt davomida harakat qilishin-
giz kerak bo`ladi.
Eslatma:
Agar odamning og’zi qonayotgan bo’lsa, OITS va sariq kasal 
yuqtirmaslik maqsadida og’izdan og’izga nafas bermagan ma’qul.

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013