7- мавзу. Axborot texnologiyalari (AT) va ularniń turlari


Педaгoгик дaстурий вoситaлaрни яратишга к.уйиладиган талаблар


Download 3.8 Mb.
bet37/39
Sana14.10.2023
Hajmi3.8 Mb.
#1702100
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39
Bog'liq
1 АТТ 4-курс 7-18 темалар 22-23

Педaгoгик дaстурий вoситaлaрни яратишга к.уйиладиган талаблар
Педагогик дастурий воситаларни яратиш технологиясини амалга ошириш максадида уларнинг анъанавий воситалардан устунлигини тасдикловчи катор ижобий омиллар мавжуд. Мазкур омиллар дидактик, психологик, иктисодий, физиологик гурухларга ажратилди.
Педагогик дастурий воситаларга куйиладиган дидактик талабларга ^уйидагилар киради: илмийлик, тушунарли, катъий ва тизимли баён этилиши билан биргаликда (педагогика, психология, информатика, эргономиканинг асосий тамойилларини, замонавий фаннинг фундаментал асосларини хисобга олиб, укув фаолияти мазмунини куриш имкониятини таъминлаш), узлуксизлик ва яхлитлик (илгари урганилган билимларнинг мантикий окибати х,амда тулдирувчиси хисобланади), изчиллик, муаммолилик, кургазмалилик, фаоллаштириш (укитиш мустакиллиги хамда фаоллилик хусусиятининг мавжудлиги), укитиш натижаларини узлаштириш мустахкамлилиги, мулокотнинг интерфаоллилиги, укитиш, тарбиялаш, ривожлантириш ва амалиётнинг яхлит бирлиги.
Методик талабларга ^уйидагилар киради: аник укув фанининг узига хос хусусиятларини хисобга олиш, маълум бир фанинг узига хослигини хисобга олиш, ахборотни замонавий методлари узаро боFликлилиги, узаро алокадорлилиги, турлитуманлиги, амалга оширилиши.
Психологик талабларга идрок этиш (вербал-мантикий, сенсор-перцептив), тафаккур (тушунчавий-назарий, кургазмали-амалий), диккати (катъийлилиги, бошкага кучиши), мотивация (ишлашда фаол шакллари, юкори даражада кургазмалилик, уз вактида кайта алока ёрдамида укувчиларнинг юкори даражадаги мотивацияларини доимий равишда раFбатлантириш), хотира, тасаввури, ёши ва индивидуал психологик хусусиятларини хисобга олиш (эгаллаган билим, куникма ва малакаларини хисобга олиб, укув фани мазмуни хамда укув масалалари мураккаблик даражаси укувчиларнинг ёш имкониятлари ва индивидуал хусусиятларига мос келиши, укув материалини узлаштиришда ортикча х,исх,аяжонли, асабий, аклий юкламалардан таъсирланишдан х,имоялаш) киради.
Техник талабларга замонавий универсал шахсий компьютерлар, ташки курилмалари, тест утказиладиган манбалар киради.
Тармок талабларига «мижоз-сервер» архитектураси, Интернет- навигаторлар, тармок операцион тизимлари, телекоммуникация, бошкарув воситалари (укитиш жараёнини индивидуал ва жамоавий ишлари, ташки кайта алока) киради.
Эстетик талабларга куйидагилар киради: тартиблилик ва ифодалилик (элементлари, жойлашиши, улчами, ранги), безашнинг функционал вазифаси ва эргономик талабларга мослиги.
Махсус талабларга куйидагилар киради: интерфаоллик, максадга йуналганлик, мустакиллик ва мослашувчанлик, аудиолаштириш, кургазмалилик, кириш назорати, интеллектуал ривожланиш, дифференциациялаш (табакалаштириш), креативлик, очиклик, кайта алока, функционалилик, ишончлилик.
Эргономик талабларга куйидагилар киради: дустоналик, фойдаланувчига мослашиш, экран шаклларини ташкил этиш.
Методик талаблар педагогик дастурий воситалар асосида укитишга мулжалланган укув фанининг узига хос хусусиятларини, унинг конуниятларини, изланиш методлари, ахборотга ишлов беришнинг замонавий усулларини жорий килиш имкониятларини х,исобга олишни кузда тутади.
Фанлардан яратиладиган педагогик дастурий воситалар куйидаги методик талабларга жавоб бериши керак:

  1. Педагогик дастурий воситалар - укув материалини такдим этишнинг тушунчали, образли ва х,аракатли компонентларининг узаро боFликлигига таянган х,олда курилиши.

  2. Педагогик дастурий воситалар укув материалини юкори тартибли тузилма куринишида таъминлаши. Фанлараро мантикий узаро боFликликнинг ^исобга олиниши.

  3. Педагогик дастурий воситаларда таълим олувчига укув материалини боскичма-боскич узлаштирганлигини турли хилдаги назоратларни амалга ошириш асосида аниклаш имкониятларининг яратилиши.

Таълимга замонавий ахборот технологияларини жорий этишнинг истикболли йуналишларидан бири ходисалар ва жараёнларни ком пыотерда моделлапггиришдир. Компьютер моделлари анъанавий дарснинг таркибига хамоханг булиши ва укитувчига компьютер эк ранида, купгина эффектларни намойиш этишига, укувчиларнинг ян­ги, ноанъанавий укув фаолиятини ташкил этишга ёрдам беради.


Ахборот-коммуникация технологияларини укув жараёнига жо­рий этишни асосан 3 та йуналишда олиб бориш мумкин:

  • ахборот-ургатувчи тизимлар (маълумотлар базаси, билимлар базаси, эксперт-ургатувчи дастурлар)ни куллаш;

  • электрон укув нашрлари ва дастурларидан фойдаланиш;

  • телекоммуникация воситаларидан фойдаланиш.

Айни ваытда таълим жараёнини ахборотлаштириш буйича ишларнинг йуналишлари аникланиб, бу жараён куйидаги сохаларда олиб борилмокда(ТДПУ мисолида):

  1. Олий таълим сохасида:

  • укув жараёнида фойдаланиш мумкин булган ИНТЕРНЕТ технологияларининг дидактик асосларини аниклаш;

  • масофавий укитишнинг методологиясини ривожлантириш;

  • педагогик кадрларни тайёрлашда, уларнинг замонавий ахбо­рот технологиялари асосида утиладиган дарслари самарадорлипши ошириш;

  • масофавий укитишнинг электрон, укув-методик ва ташкилий ишларини амалга ошириш.

  1. Умумий ва урта махсус таълим тизимига ёрдам сохасида:

  • укитувчиларга замонавий технологиялар асосида методик ёр­дам бериш;

  • умумий ва урта махсус таълим тизими учун электрон адабиётлар яратиш ва электрон укув-методик базани шакллантириш.

  1. Укитувчиларнинг узлуксиз малакасини ошириш сохасида:

  • укитувчиларни компьютер саводхонлиги буйича малакасини ошириш;

  • Синхрон (видеоконференция) ва асинхрон (ахборот таълим портал и, ИНТЕРНЕТ) режимларда малака оширишни амалга ошириш;

  1. Таълимни ахборотлаштиришни илмий йуналиш сифатида ри­вожлантириш сохасида:

  • ахборот технологиялари мухитида педагогика фанлари ривож- ланишининг асосий йуналишларини аниклаш;

  • укитишнинг ташкилий шакллари, методлари, методологияси, шахсни ривожлантиришни янги ахборот тизимида такомил­лаштириш.

Шундай килиб, замонавий ахборот технологияларини педагогик таълим жараёнига жорий этишнинг йуналишларини куйидагича бел- гилаш мумкин:

  • замонавий ахборот технологиялари воситаларини укув жараё­нига жорий этиш;

  • педагогик таълим жараёни кдгнашчиларининг компьютер (ах­борот) сохасида тайёргарлик даражасини ошириш;

  • укув-тарбия, илмий-тадкикот ва бошкарув жараёнларини ахбо­ротлаштиришни тизимли интефациялаш;

  • педагогик таълимнинг ягона ахборот маконини яратиш ва ри­вожлантириш.

Олий педагогик таълим жараёнини ахборотлаштириш буйича ишлар:

  • укув жараёнида фойдаланиш мумкин булган ИНТЕРНЕТ тех­нологияларининг дидактик асосларини аниклаш;

  • масофавий ук,итишнинг методологиясини ривожлантириш;

  • педагог кадрларни тайёрлашда, уларнинг замонавий ахборют технологиялари асосида даре бериш кобилиятларини оши­риш;

  • педагогик таълимнинг электрон ук,ув-методик мажмуасини яратиш (электрюн адабиётлар, вирту а л лаборатория ишлари) ва бу билан боглик, ташкилий ишларни амалга ошириш;

  • ахборот технологиялари мухитида уцитишни ривожлантиришнинг асосий йуналишларини аниманиш;

  • укитишнинг ташкилий щакллари, методлари, методологияси, шахени ривожлантиришнинг янги ахборот тизимида такомил- лаштиришни талаб этади.

Таълимни ахборотлаштириш жараёни биринчи навбатда кадрлар муаммосининг хал этилишини талаб этади. Одатда компьютер синфларида информатика фани у*улувчилари ишлайдилар. Аммо бошца фан ук,итувчилари хар доим хам бундай имкониятлардан фой- даланмайдилар.
Компьютер саводхонлигига эга булган педагоглар олдида кенг имкониятлар очилади. Масалан, ахборют технологияларидан фойдалана оладиган педагог узининг барча маъруяа дарсларини кургазмали килиб ташкил этиш мумкин.
Замонавий ахборотлашган жамият педагог кадрлар тайёрлаш сифатига алохида талаблар куяди. Замонавий педагог кадрлар ИНТЕРНЕТнинг ахборот ресурсларидан максадли фойдалана олиши, мустацил билимларни олиши жараёнида ахборют ва коммуникация технологиялари воситалари имкониятларини жорий этиши талаб этилади.

Download 3.8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling