№7-8-Laboratoriya ishi Mavzu: Triggerlarni loyihalashtirish va turli ish tartiblarida tadqiqot qilish

Sinxron RS-trigger. Elementar asinxron RS-triggerli yacheykalar turli kombinatsion 
qurilmalarning asosi bo'lib hisoblanadi. Ular qatoriga hisoblagichlar, registrlar va chastota
bo'luvchilari kiradi. Bu quril malarda takt signali yoki sinxronlash signali deb ataluvchi
maxsus signal yordamida avval kiritilgan ma'lumotni chiqishga uzatish va keyingi xotira 
yacheykasiga yozib qo'yish kerak. Bunday rejimni amalga oshirish uchun RS-trigger 
qo'shimcha С (clock) takt kirishi bilan to'ldiriladi va u sinxron trigger deb ataladi. 
a
b
6-rasm. Sinxron RS-trigger tuzilma sxemasi (a) va 
shartli belgilanishi (b). 
Sinxron trigger ham ma'lumot, ham takt kirishlarida signal mavjud bo'lgandagina o'z 
holatini o'zgartiradi. Bunda sinxron trigger fakt impulsining cho'qqisi, fronti yoki kesishi 
bilan boshqarilishi mumkin. Impuls fronti yoki kesishi bilan o'z holatini o'zgartiradigan 
trigger kirishlari dinamik kirishlar deb ataladi. Agar trigger cho'qqiga yetgan, ya'ni katta 
uzunlikka ega bo'lgan signal bilan boshqarilsa, bunday kirish statik deb ataladi. 
Sinxron RS-trigger asinxron trigger va ikkita HAM-EMAS elementidan tashkil topgan 
bo'lib, ular tufayli mantiqiy bir signali bir vaqtning o'zida С takt kirishiga va S yoki R 
ma'lumot kirishlaridan biriga berilgandagina trigger o'z holatini o'zgartiradi. Sinxron RS-
trigger tuzilma sxemasi va lining shartli belgilanishi, mos ravishda, 6, a va b-rasmlarda 
keltirlgan. 
C, S va R to'g'ri kirishlarga ega bo'lgan trigger uchun ishlash qoidalari o'tishlar 
(haqiqiylik) jadvali yordamida ifodalanadi (3-jadval). Ko'rinib turibdiki, kirishlar soni 3 ta 
bo'lganda, C, S va R kirish signallarining kombinatsiyasi 8 ga teng. 
3-jadvaldan kelib chiqib, takt kirishida «1» signali bo'lmaganda ma'lumot kirishlarining 
ixtiyoriy kirish signali kombinatsiyasida RCS-trigger avvalgi ma'lumotni eslab turish 
rejimida ishlaydi. Kirish signallarining S=R=C=1 kombinatsiyasi mumkin emas, chunki bu 

---

holda asinxron triggerning S' va R' kirishlarida bizga ma'lum bo'lgan S' = R' = 0 man 
etilgan kombinatsiya hosil bo'ladi.
3-jadval 
С 
R 
S 
R' 
S" 
1 
0 
0 
0 
0 
1 
0 
1 
0 
1 
1 
1 
0 
1 
0 
1 
1 
1 
1 
1 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
1 
0 
0 
0 
1 
0 
0 
0 
0 
1 
1 
0 
0 
3-javdalni 
qo'llagan 
holda, 
sinxron 
RCS-trigger 
ishini 
ifodalovchi
minimizatsiyalangan MAF hosil bo'ladi: