7. Atsetilxolinning sintezi hám biologiyalıq roli
B. ARGININ VA ORNITINNING SINTEZDAGI O'RNI
Download 0.68 Mb.
|
|
B. ARGININ VA ORNITINNING SINTEZDAGI O'RNI.
BIOLOGIK FAOL MOLEKULALAR Arginin aminokislotalarınıń almasinuvi ornitin siklining reakciyaları menen baylanıslı bolıp, onı arginin sintezi ushın jol dep esaplaw múmkin. Arginaza tásirinde argininning ornitin hám karbamidga bóliniwi de júz boladı cikl. UNSD CH CH 2 hh 2 / = \ N NH UNSD CH 2 ATP AMP + PPi CH 2 - * Karnozin sintetaza NH2 _ G istidine R-Alanin UNSD . CH - I NH ■ c = o sn 2 N -metiltransferaza SAM BAG UNSD CH 2 NH2 _ Anzerin CH 2 NH2 _ Karnozin Arginin dene degi zárúrli funktsiyalardı atqaradı : • kreatinni sintez qılıwda isletiledi, ol kreatin fosfat formasında adamlar hám sutemizuvchilar bulshıq etleri jumısı ushın energiya dáregi bolıp xızmet ete aladı. Omırtqasız haywanlardıń bulshıq etlerinde arginin fosfat soǵan uqsas energiya funktsiyasın orınlawı múmkin. • tanadagi NO dıń dáregi bolıp xızmet etedi ; • ornitinning birinshii bolıp xızmet etedi, odan poliaminlar sintezlanadi. tanadagi NO dıń dáregi esaplanadı 2. Arginin aminokislotası organizmde azot oksidi (NO) dáregi bolıp xızmet etedi. Kletkalarda NO payda bolıwı kompleks Ca 2+ ga baylanıslı NO sintaza fermenti tárepinen katalizlanadi. Fermentte gem ámeldegi, eki flavin koenzimi FAD hám FMN, H 4 BP hám Zn 2+ ionları talap etiledi. NO payda bolıwı barlıq kletkalar hám toqımalarda júz boladı. Házirgi waqıtta túrli kletkalarda NO -sintazaning ush izozim forması tabılǵan : neyron hám epiteliy, konstituciyalıq hám induktiv, olar bawırda, bulshıq etlerde hám miyokardda ústinlik etedi. Azot oksidi guanilat siklazasini aktivlashtiradigan hám cGMP dıń tez islep shıǵarılishini xoshametlantiradigan zárúrli signalızatsiya molekulası bolıp tabıladı. Bul júrek qısqarıwı kúshiniń tómenlewine alıp keledi, qan tamır tonusini tártipke saladı. Bunnan tısqarı, NO -radikal apoptoz tezligin tártipke salıwda qatnasadı, trombotsitlar agregatsiyasi hám trombozini aldın aladı, dáldalshılar hám gormonlar sekretsiyasin tártipke saladı hám áyyemgianserogen -tásirge iye (9 -32-súwret). 2. Spermidin hám sperminning payda bolıwı, olardıń biologiyalıq roli Arginaza tásirinde arginin organizm beloklarınıń bir bólegi bolmaǵan ornitin aminokislotalarına aylanadı. Poliaminlar spermidin hám spermin ornitindan sintezlanadi (508-betdagi A sxemaǵa qarang). Reaksiya ornitin karboksilaza tásirinde piridoksal fosfat qatnasıwında baradı. Bunnan tısqarı, spermidin sintaza hám spermin sintaza tásirinde aminopropan qaldıqları kiredi. Bul gruppalardıń donori SAM tuwındı S - adenosilmetiltiopropilamin bolıp tabıladı (508-betdagi B sxemasına qarang). insannıń barlıq shólkemleri kletkalarınıń yadrolarında ámeldegi. Olar úlken oń zaryadqa iye, keri zaryadlanǵan DNK hám RNK molekulaları menen ańsatǵana baylanısadı, kromatin quramına kiredi hám DNK replikatsiyasida qatnasadı, transkripsiya hám translatsiyani xoshametlentiredi. Olardıń konsentraciyası toqımalardıń intensiv proliferatsiyasi menen kúshli artadı. Ornitin dekarboksilaza fermenti tártiplestiriledi. Ol júdá qısqa T| /2 menen ajralıp turadı - tek 10 min. Ósiw gormoni, kortikosteroidlar, testosteron demde onıń muǵdarın 10 -200 ret asıradı. Poliaminlarning CO 2 hám H, 0 ge katabolizmi bawırda poliamin oksidaza tásirinde júz boladı. Olardan geyparaları búyrekler arqalı atsetillangan formada shiǵarıladı. Sperma Poliamin oksidaza Az H 2 O P-aminopropionaldegid spermidin Shama menen 2 * H 2 O P-aminopropionaldegid Putresin NH3 _ + CO 2 Tiykarǵı biogen isenimler hám olardıń aldınǵı aminokislotaları 9 -6 -kestelerde keltirilgen. Biogen isenimler qatarına katexol kánleri de kiredi (dofamin, norepinefrin hám adrenalin). Dopamin, atap aytqanda, orta miyada dáldalshı bolıp tabıladı. Norepinefrin gipotalamusdagi qozǵawtıwshı neyrotransmitter, sonıń menen birge, sinaptik nerv sisteması hám miydiń túrli bólimlerinde neyrotransmitter bolıp tabıladı. Adrenalin - stress waqtında aktiv sintezlanadigan hám bazal metabolizmni tártipke soluvchi, sonıń menen birge, júrek bulshıq etleriniń qısqarıwın asıratuǵın gormon. D. BIOGEN AMINLARNING FAOLIYATI Nerv kletkalarında biologiyalıq funktsiyanı ámelge asırıw ushın biogen isenimlerdiń málim bir kontsentratsiyası Talap etiledi. artıqsha NADPH + H + NADP* NH2 _ c \u003d nh 2 + NH CH 2 CH 2 CH 2 HCNH3 + _ COO' L – arginine NH 2 C \u003d O NH CH 2 CH 2 CH 2 HCNH 3 + COO' L - sitrulin Isiklerdiń rawajlanıwın aldın aladı Suwret9 -32. Azot oksidiniń biosintezi hám biologiyalıq roli.
A sxeması SNz S - riboza - adenin CO 2 CH 2 ' CH-COOH SAM -dekarboksilaza NH 2 Pf S -adenozil metionin CH 3 + S - riboza - adenin CH 2 CH 2 CH 2 NH2 _ S -adenozilmetiltiopropilamin 9-6-jadval. Ayrim biogen aminlarning prekursorlari va biologik roli
Download 0.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|