7-маъруза. Suyuqliklar bosimini o’lchash haqidagi Asosiy ma’lumotlar

7-МАЪРУЗА.

Suyuqliklar bosimini o’lchash haqidagi Asosiy ma’lumotlar

Bosim gidroenergetik qurilmalar texnologik jarayonlarining asosiy parametrlaridan biridir. Ishlab chiqarish jarayonlarining to’g’ri olib borilishi, ko’pincha, bosim kattaligiga bog’liq bo’ladi.

Tekis sirtga normal ta’sir ko’rsatuvchi tekis taqsimlangan kuch bosim deb ataladi va quyidagicha ifodalanadi:

(7.1)

bunda S- tekislik yuzi; F-shu tekislik yuziga bir xil va tik ta’sir qiladigan bosim kuchi.

Bosim xalqaro birliklar tizimida paskal (Pa) bilan o’lchanadi. 1 Pa miqdori jihatidan kuchga perpendikulyar bo’lgan 1 m2 yuzaga tekis taqsimlangan 1 N kuch hosil qilgan bosimga teng (N/m2). Karrali kPa va MPa birliklar keng qo’llaniladi, kg∙k/sm2, bar, kgk/m2 (mm suv ust.) mm sim.ust. kabi birliklardan foydalanish mumkin. 7.1-jadvalda ko’p uchraydigan bosim birliklarining nisbati keltirilgan.

3.3-jadval.

• 3.3-jadval.
• Bosimning turli o’lchov birliklari orasidagi nisbati.

Birliklar	Pa	Bar	kgk/sm2	kgk/m2 (mm suv. ust)	mm sim. ust.
1 Pa 1 Bar 1 kgk/sm2 1 kgk/m2 (mm suv ust.) 1 mm sim. ust.	1 105 9,8066104 9,8066 133,32	10-5 1 0,98066 0,9806610-4 1,333210-3	1,019710-5 1,0197 1 10-4 1,3359510-3	0,10197 1,0197104 104 1 13,595	7,600610-5 750,06 735,56 7,356610-2 1

O’lchashda mutloq(абсолют), ortiqcha, atmosfera va vakuum bosimlar mavjuddir. -mutloq bosim – modda holatining (suyuqlik, gaz, bug’) parametri bo’lib, - atmosfera va -ortiqcha bosimlar yig’indisidan iborat:

• O’lchashda mutloq(абсолют), ortiqcha, atmosfera va vakuum bosimlar mavjuddir. -mutloq bosim – modda holatining (suyuqlik, gaz, bug’) parametri bo’lib, - atmosfera va -ortiqcha bosimlar yig’indisidan iborat:
• (7.2)
• Ortiqcha bosim mutloq va atmosfera bosimlari oralaridagi farqdan iborat:
• (7.3)
• Atmosfera bosimi – Yer atmosferasidagi havo ustunining bosimi. Uning qiymati barometrlar bilan o’lchanadi. Shuning uchun bu bosim ko’pincha barometrik bosim deb ataladi. Agar mutloq bosim atmosfera bosimidan kichik bo’lsa, vakuum yoki siyraklanish sodir bo’ladi.
• (7.4)