Osmotik bosim osmos hodisasini to‘xtatish uchun ya‘ni erituvchining
molekulalarini
membranadan o‘tkazmaslik uchun eritmaga berilishi kerak bo‘lgan tashqi bosimga teng bo‘ladi:
π=ρ∙g∙h
Kolloid eritmalarning hajm birligida zarrachalari soni kam bo‘lganligi
uchun ularning
osmotik bosimi juda kichik bo‘ladi.
Chin eritmalar uchun osmotik bosim π=cRT formula yordamida, kolloid sistemalar uchun
π=ν∙k
B
∙T
formula bilan ifodalanadi,
bu yerda
ν-qismiy konsentratsiya, m
d
-dispers
fazaning massasi, m-kolloid zarrachaning massasi.
Osmotik bosimlari π
1
va π
2
bo‘lgan ikkita sistema uchun bir
xil temperaturada quyidagi
ifodalarni yozish mumkin: π
1
=ν
1
; π
2
=ν
2
u holda birinchi tenglamani ikkinchisiga bo‘lib,
ni hosil qilamiz. Tenglamadan ko‘rinib turibdiki, dispers sistemalarning
osmotik bosimi
faqatgina qismiy konsentratsiyaga bog‘liq bo‘lib, zarrachaning tabiatiga va o‘lchamiga bog‘liq
emas.
