7-sinf jahon tarixi 2017 qo`llanma (TO`liq 1-44-§§.)

2-§. FRANKLAR. FRANKLAR DAVLATINING TASHKIL TOPISHI

• 
  Buyuk ko‘chishlar boshlanishiga qadar german qabilalariga mansub franklar Reyn daryosi quyi oqimidagi hududlarda yashaganlar.
  
• 
  G ‘arbiy Rim imperiyasining inqirozidan keyin Galliyada rim noibi Egidiy mustaqil knyazlik tuzadi.
  
• 
  486-yilda Xlodvig franklar davlatiga asos soladi.
  
• 
  Franklar tuzgan davlat dastlab sulolalar nomi bilan atalgan.
  
• 
  X asrdan Parij atrofidagi viloyat II de Frans davlat nomiga asos bo‘ladi va u Fransiya deb atala boshlandi.
  
• 
  Varvar qabilalari yo‘lboshchilari ichida birinchi bo‘lib Xlodvig xristianlikni Rimdan qabul qiladi.
  
• 
  Luara daryosidan shimoldagi german qabilalari esa yana uzoq yillar urug‘ jamoa bo‘lib yashashda davom etganlar.
  
• 
  Davlat hokimiyatini mustahkamlash maqsadida Xlodvigning vorislari boshqaruvi paytida qirollar — alohida xizmatlari evaziga jangchilar va yaqin hamkorlariga yirik yer-mulk — benefitsiylar taqdim etganlar.
  

Benefitsiy	(lotincha) — senyoming o‘z vassaliga harbiy xizmati evaziga in’om etgan yer-mulk. Sharqda u iqto’ deb nomlangan.
Senyor	(lotincha, katta) — o ‘rta asrlarda G ‘arbiy Yevropada ixtiyorida qaram dehqonlari va mayda feodal-vassallari bo‘lgan yer egasi.
Vassallik	G ‘arbiy Yevropa mamlakatlarida bir feodalning boshqa feodalga bo‘ysunish tartibi.

• 
  Feodallarning yerlarida VI asr oxiridan boshlab qullar, kolonlardan tashqari o‘z erkinligini yo‘qotgan franklar ham ishlaganlar.
  
• 
  Xlodvigning vorislari davrida Burgundiya va Provansni bosib oladi.
  
• 
  Franklar germanlarning tyuring, alemann, bavar qabilalarini ham bo‘ysundirib, ularni har yili o‘lpon to‘lashga majbur etadilar.
  

• 
  Franklar soliq tartiblarini rimliklardan qabul qilganlar.
  
• 
  Mahalliy boshqaruv asosini erkin franklarning yuzlik yig‘inlari tashkil etib, uning boshlig‘i, yuzboshisi — tungin deb nomlangan.
  
• 
  VI asr oxiridan franklarning chek yerlari dehqon oilasining sotishi yoki in’om etishi mumkin bo‘lgan mulki — allodga aylanadi.
  
• 
  Qirol Xilperik davrida yangi qonun chiqarilib, u o‘g‘il voris bo‘lmasa, yerni avvalgidek jamoaga emas, marhumning qizi, singlisi yoki ukasiga o‘tish huquqini tasdiqlaydi.
  

Allod (yunoncha) — yerga to‘la egalik qilish; G‘arbiy Yevropa feodal jamiyatida avloddan-avlodga meros bo‘lib o‘tadigan yer-mulk.

T/r	Sali haqiqati haqida ma’lumotlar
1	Xlodvig buyrug‘iga binoan yozilgan franklarning an’anaviy odatlari to‘plami
2	To‘plamning nomi unga faqat franklarning sali qabilasi qonunlari kiritilganligini anglatadi.
3	Qirol, aslida, bu qoidalar orqali biror narsa izohtalab bo‘lsa, buning uchun qirolga murojaat qilinishi, u esa o‘z manfaatlari yuzasidan javob berishini o ‘z oldiga maqsad qilib qo‘ygan.
4	“Sali haqiqati” franklarda qirol hokimiyatining kuchayganini ko’rsatadi.
5	“Sali haqiqati”da franklar hayoti, ularning urf-odatlari, xo’jaligi, diniy e’tiqodlariga oid ko'plab ma'lumotlar mavjud.