8 – сонли маъруза матни. Мавзу: Автомобил йўл қопламасига ёзги ва қишги мавсумда хизмат кўрсатувчи машиналар иш жараёни ва ҳисоби

h – симни деформацияси, м (йўл қопламасининг холатига қараб 0,01…0,025 м.га тенг); Z – шётка ишчи симларининг сони.
Насос узатмасига керак бўлган қувват

бунда - намлаш тизими орқли сувни сарфлаш, м³/сек; - тизимдаги босим, Па; - двигателдан насосгача узатмани ФИКи; - насоснинг гивравлик ФИКи.
Сувни срфлаш тенгламадан топиади; бунда - намлаш эни, м, ; - намлашга сувни солиштирма сарфлаш (ўртача чангланганлик шароит учун , кўп чангланганлик шароити учун ).
Супириш-йиғиштириш бир соат узлуксиз ишлашдаги иш унуми

бунда – ёнма-ён ўтишлрни бир бирини устига тушишини хисобга олувчи коэффициент .
Қиш мавсумида йўллар қордан ва муздан тозаланилади ва музлашга қарши курашилади. Қор в қор-муз қопламаларининг физик-механик хусусиятлари йўлни тозлш воситаларини танлаш ва шартини белгилайди. Йўл қопламасидаги қор билан машинанинг юргизгичи ва иш аъзоси ўзаро таъсир этади. Бу қорнинг асосий кўрсаткичи-зичлигини кенг кўламда ўзгартиради (г/см³), (янги-ёғган қордан музгача). Музнинг қаттиқлиги унинг зичлиги билан қуйидаги жадвалдаги боғликликка эга.

Қор тури	Зичлик г/см^3	-1^0¸-20^0С гачадаги қорни қаттиқлиги КПа
Ғарғашов	<0,25	<50
Зич	0,360,5	210-2000
Жуда зич	0,51-0,6	380-3000

Қор ёки туз билан қопланган йўл билан пневмоғилдиракнинг илашиш коэффициенти . +орни пўлат билан ишқаланиш коэффициенти кўламда ўзгаради; қор ва музнинг ички ишқаланиш коэффициенти эса . Қорни кесишга қаршилик коэффициенти, унинг зичлигига боғлиқ холда 0,12-130 Кпа кўламда ўзгарди; машинанинг юргизгичини думалашга қаршилиги 0,06¸0,3 кўламда ўзгарди, бу сезилрли даражада харакатланиш учун ктта қувват талаб қилади.

Қортозалагични тортишга хисоблаш қия ағдармали қортозлагичдаги умумий қаршилик (Н)

бунда - қортозалагични харкатига қршилик, Н; - қорни кесиш қаршилик; - қорни ағдарма бўйлаб харкатлнишига қаршилик; - қорни улоқтиришг қаршилик; - қор призмасини суришга қаршилик.

бунда - ағдарма массаси, кг; - машина массаси, кг; - металл билан қорни ишқаланиш коэффициенти; - машина юргизгичини думалашига қаршилик коэффициенти; ; - йўлни максимал бўйлама қиялиги.
Қортозалагичнинг иш жараёнидаги умумий қаршилик, машинанинг илашиш бўйича тортиш кучидан кам бўлиши керак

бунда - қортозалагичнинг илашиш оғирлиги; - базавий машинанинг ғилдирагини қор сатхи билан илашиш коэффициенти, .
Ағдармали қортозалагични ишлаши учун керак бўлган қувват

Кесиб олинаётган қорнинг қалинлиги ва машинанинг ишчи харакати билан белгиланадиган қортозлагичнинг назарий иш унуми

бунда - кесилаетган қор қалинлиги; - машинанинг ишчи тезлиги, м/с.
Назарий оғирлик бўйича иш унуми

бунда - қорни зичлиги.

Назорат саволлари

1. Ёз мавсумида бажариладиган ишлар.

2. Ёз мавсумида қўлланиладиган машиналар.
3. Сепиш-ювиш машинасининг тамойили тузилиш схемаси.
4. Сепиш-ювиш машинасининг иш цикли.
5. Сув насосининг қуввати.
6. Супириш-йиғиштириш машинасининг пневматик схемаси.
7. Шётка тукларини сатх билан ишқаланишига сарфланадиган қувват.
8. Шётка тукини тираш кучини хисоблаш.
9. Супириш-йиғиштириш машинасининг иш унуми.
10. Қор ва музни тозалаш билан боғлиқ бўлган физик кўрсаткичлар.
11. Қортозалагичнинг харакатига қаршилик.
12. Қортозалагичнинг иш унуми.