8-amaliy mashg’ulot molekulyar kislorod bilan gaz fazada oksidlash uchun qo‘llaniladigan reaksion jixozlar. Gaz fazada gomogen reaksiyalarni olib boriladigan reaktorlar. Etan va kisloroddan etilen olish reaktori
Download 0.56 Mb. Pdf ko'rish
|
8-AMALIY MASHG’ULOT (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Gaz fazada oksidlash jarayonlari uchun reaksion jixozlari
|
8-AMALIY MASHG’ULOT Molekulyar kislorod bilan gaz fazada oksidlash uchun qo‘llaniladigan reaksion jixozlar. Gaz fazada gomogen reaksiyalarni olib boriladigan reaktorlar. Etan va kisloroddan etilen olish reaktori. Gaz-suyuqlik sistemalari uchun reaktorlar. Akrilonitril ishlab chiqarish ryeaktori Gaz fazada oksidlash jarayonlari uchun reaksion jixozlari Gaz faza oksidlash reaktorlarini konstruksiyalashdagi asosiy masala-bu issiqlikni bartaraf etish muammosidir. Jarayonning yuqori ekzotermikligi bilan kichik qiymatga ega ekanligi ushbu muommoni suyuq fazada oksidlashga nisbatan ancha jiddiy ekanligini ko‘rsatadi. Oksidlash bilan bog‘liq bo‘lgan ba’zi jarayonlarni kislorod yoki havo etishmaganda olib borish uchun issiqlik almashtirgich moslamasi bo‘lmagan adiabatli reaktorlarni qo‘llash mumkin. Bunday sistemalarda ortiqcha olingan reagent ajralayotgan issiqlikni o‘ziga qabul qiladi, negaki issiqlik balansi shartida ko‘pincha xomashyo reagentini ma’lum xaroratgacha qo‘shimcha isitish talab etiladi. Adibat reaktorlarga avvaldan tayyorlangan xom ashyo moddalar aralashmasini yuborish yoki uglevodorod va kislorodni (yoki havo) alohida kiritish, jumladan oksidlovchini reaktor balandligi bo‘yicha bir nechta joydan berish mumkin. Bunda joylarda isib ketishni oldi olinadi (xaroratni ko‘paytirishni (1-rasm). Geterogen katalitik jarayonlarda bunday reaktorlarda katalizator bir nechta qatlam bilan joylashtiriladi, qatlamlar orasiga qo‘shimcha havo (yoki kislorod) kiritiladi. Ortiqcha issiqlikni chiqarish uchun reaktorga suv purkash mumkin, uning bug‘lari oksidlash mahsulotlari tarkibida bo‘ladi. Gaz fazada oksidlash uchun issiqlikni turli xil sovutish vositalari yordamida chiqaruvchi trubali reaktorlar keng qo‘llaniladi (1-rasm, b). Reaktorning trubalariga geterogen katalizator joylashtiriladi va ular bo‘ylab yuqoridan pastga tomon reaksiya aralashmasi harakat qiladi. Trubalar orasida suyuq sovutish vositasi bug‘lanadi. Sovutish vositasi sifatida simob, tuzlar suyuqlanmasi bosim ostidagi suv kondensatidan foydalaniladi. Issiqlikni chiqishni tezlashtirish va katalizatorni isib ketishi va bir biriga yopishib qolishini oldini olish uchun trubalar diametri aslida 25-50 mm kattalikda bo‘lishi kerak. Trubali reaktorlarning afzalligi: reaksiya issiqligini samarali chiqarilishi va oksidlash xaroratini keng qiymatlarda boshqarish imkoniyatiga ega ekanligida. Shu bilan bir qatorda reaksiya xajmi trubali reaktorning umumiy o‘lchamini juda kam qismini tashkil etadi, xarorat esa trubaning uzunligi va diametri bo‘yicha deyarli bir xil bo‘lmaydi. 1-rasm. Molekulyar kislorod bilan gaz fazada oksidlash uchun qo‘llaniladigan reaksion jixozlarning turlari: A-adibat reaktor; b-trubali reaktor; v-qo‘zg‘aluvchvn qatlamli geterogen katalizatorli reaktor. Trubali reaktorlardagi ko‘rsatilgan kamchiliklar tufayli keyingi paytlarda sanoat miqiyosida qo‘zg‘aluvchan qatlamli geterogen katalizatorli oksidlash reaktorlarini yaratish taqazo etdi. Ushbu reaktorlar kreking jarayonlari uchun mo‘ljallangan jixozlarga o‘xshaydi, lekin ularda regeneratorlar bo‘lmaydi, chunki oksidlash katalizatorning tez dezaktivlanishi sodir bo‘lmaydi. Bunda reaktor (1- rasm, v) taqsimlovchi panjara yoki perforirlangan trubalar bilan ta’mirlangan bo‘lib, ular xomashyo moddalarni kiritishga mo‘ljallangan. Shuningdek, reaktor sovutish trubalari va siklonlar bilan ham ta’mirlangan. Olib ketilgan katalizator zarrachalarini ushlab qolish uchun, xom ashyo reagentlarni aralashma xolida yoki aloxida kiritish mumkin. Qo‘zg‘aluvchan qatlamli katalizatorli reaktorlar ishlab chiqarish quvvati bo‘yicha trubali reaktorlardan ustundir, ulardagi umumiy hajm to‘liq foydalaniladi, reaksiya issiqligini chiqarishning yaxshi imkoniyatlari mavjud va barcha ishchi muxitida bir xil xaroratni yaratish mumkin. Bir xil xaroratni yaratilishiga sabab shundan iboratki, qo‘llaniladigan katalizator ham issiqlik tashuvchi, hamda reaktorda doimiy aylanish hisobiga jixozdagi issiqlik oqimini sharoitini tekislovchi vazifasini bajaradi. Biroq, shu sababga ko‘ra reaksiya massasining sezilarli darajada yaxshi aralashishni sodir bo‘lishi kuzatiladi, bu esa konversiya darajasini va jarayon selektivligini pasayishiga olib keladi. Ushbu kamchilikni bartaraf qilish uchun reaktorlar kaskadidan (bunda har bir bosqichdan keyin tayyor mahsulotni ajratish mumkin bo‘ladi) yoki seksiyalarga bo‘lingan reaktorlardan foydalanish tavsiya etilgan. Seksiyalangan reaktorlar balandligi bo‘ylab bir nechta taqsimlovchi panjaralar orqali bir nechta qismlarga (seksiyalarga) bo‘linadi. Download 0.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|