Vanadiy katalizatori ishtirokida oltingugurt ikki oksidini birlamchi va ikkilamchi oksidlash

Mavzu: Vanadiy katalizatori ishtirokida oltingugurt ikki oksidini birlamchi va ikkilamchi oksidlash
Reja:
1.Oltingugurt 2 oksidini oltingugurt 3 oksidiga vanadiy katalizatori ishtirokida oksidlash mexanizmi.
2.Katalizatorning zaharlanishi.
3.Vanadiy katalizatori ishtirokida oltingugurt 2 oksidini oltingugurt 3 oksidiga oksidlash jarayonining sharoitlari.
4.Oksidlash tezligini temperaturaga bog‘liqligi diagrammasi haqida.
5.Oltingugurt 3 oksidi chiqishining temperaturaga bog‘liqligi diagrammasi haqida.
6.Oltingugurt 2 oksidini oltingugurt 3 oksidiga ikkilamchi oksidlash.
7.Kontakt apparati turlari.

1.OLTINGUGURT IKKI OKSIDINI OLTNGUGURT UCH OKSIDIGA VANADIY KATALIZATORI ISHTIROKIDA OKSIDLASH MEXANIZMI.

Bu mexanizm oraliq mahsulot hosil bo‘lish nazariyasi asosida tushuntiriladi. Bu nazariyaga muvofiq A + V = S reaksiyasi ketsa va buning ketishi uchun aktivlanish energiyasi reaksiyasi E zarur bo‘lsa, bu reaksiya katalizator ishtirokida shu vaqtda tezroq ketadiki, agarda bu reaksiya oraliq mahsulot hosil qilish bosqichlari bilan ketib va umumiy zaruriy aktivlanish energiyasi E₃ katalizator qo‘llanmagandagi aktivlanish energiyasi E dan kichik bo‘lsa.

A+V=S+E (14.1.)
A+K=AK+E₁ (14.2.)
AK+V=S+K+E₂ (14.3.)
A+V=S+E₃ (14.4.)
Bu nazariyani vanadiy katalizatorlarida ko‘rsak, quyidagicha ketadi:
SO₂ + V₂O₅ = SO₃ + V₂O₄ (14.5.)
V₂O₄ + 0.5O₂ = V₂O₅ (14.6.)
SO₂ + 0.5O₂ = SO₃ (14.7.)
Bu erda oraliq mahsulot V₂O₄ oksididir.
Amaliyotda BAV katalizatorlarini ishlatish uchun uni kontakt apparatiga solib, 2-3 kun mobaynida katalizator orqali, tarkibida avval 0,5% SO₂ gazi bulgan o‘choq gazi bir soat mobaynida, keyingi soatda 1% SO₂ keyingi soatlarda 1,5; 2% SO₂ va hokazo % SO₂ gazi bo‘lgan o‘choq gazi utkaziladi. Toki o‘choq gazi tarkibidagi SO₂ ning miqdori 7 yoki 9-10% bo‘lmaguncha. Bunday SO₂ ni sekin asta katalizator orqali o‘tkazish katalizator tarkibida V₂O₅* K₂S₂O₇ kabi aktiv kompleks hosil qilish uchun kerak ekan. Bu kompleks 400-450⁰S atrofida vanadiy katalizatori ustida suyuq qotishma hosil qilib, unda esa SO₂ va O₂ larning yutilishi yaxshi bo‘ladi. Bu esa reaksiyaning ketishini tezlashtiradi. SVS, SVD va boshqa shunga uxshash katalizatorlar o‘choq gaziga to‘yintirilmay, ko‘p vaqtni olmay, yuqorida ko‘rsatilgan V₂O₅ *K₂S₂O₇ ni tayyor holda katalizatorlar tarkibiga kiritiladi. SHular oxirgi paytda ko‘p qo‘llanilmoqda.