Vanadiy katalizatori ishtirokida oltingugurt ikki oksidini birlamchi va ikkilamchi oksidlash

6. OLTINGUGURT IKKI OKSIDINI OLTINGUGURTT UCH
OKSIDIGA IKKILAMCHI OKSIDLASH.

Bu usul amaliyotida SO₂ ni SO₃ ga oksidlashda qo‘llanishi mumkin. Bunga sabab shuki, SO₂ni SO₃ ga oksidlash jarayoni o‘ta qaytar bo‘lganligi uchun bir bosqichli oksidlash jarayonida xech qachon oxirigacha to‘liq oksidlanish jarayoni bormaydi. 1 bosqichli oksidlanish jarayonida X = 0,95 - 0,97 dan oshmaydi. Bunga sabab shuki, gaz aralashmasida (SO₂ + SO₃ + O₂ + N₂) da SO₃ning xajmiy miqdori SO₂ga nisbatan qaraganda ko‘p bo‘lganligi uchun, Le-SHatel’e prinsipiga muvofiq SO₃ ning bir qismi teskarisiga parchalanib ketadi. Bunday xolatni oldini olish uchun amaliyotda ikkilamchi oksidlanish jarayoni qo‘llaniladi. Bunga muvofiq uchinchi qatlamdan chiqqan o‘choq gazi tarkibidagi SO₃ning amaliy oksidlanish darajasi 0,91-0,93 ga teng bo‘lib, tashqi issiqlik almashgichda 200^oSgacha sovutilib, 1chi monogidrat absorberiga yuboriladi (14.3.-rasm).

Bu absorber 5 ni yuqorisidan 98,3% sulfat kislota eritmasi berilib turiladi. Natijada o‘choq gazi tarkibidagi SO₃ning deyarli hamma qismi yutilib, ya’ni absorbsiyalanib, absorberning pastki qismidan 98,8% li sulfat kislota eritmasi sifatida chiqib ketadi. Absorberning tepa qismidan esa tarkibida oksidlanmay qolgan SO₂, absorbsiyalanmay qolgan SO₃ ni juda kam qismi,O₂ va N₂ 90^oC atrofida kontakt bo‘limining tashqi issiqlik almashgichlariga yuborilib, u erda 440^oS largacha isitilib, 4-n.chi
qatlamga kiritiladi. 4-n.chi qatlamda oksidlanmay qolgan SO₂ 1-chi qatlamdagi kabi juda katta tezlik bilan oksidlanadi. Bunga sabab, 4-n.chi qatlamga kirib kelayotgan o‘choq gazi tarkibida O₂ va SO₂ ning ulushli bosimlarining oshishi, hamda ular nisbatining oshishi sababdir. Bunga sabab shuki,1-nchi monogidrat absorberida 1-,2-,3-qatlamlarda hosil bulgan SO₃ning deyarli hammasini sulfat kislotasi orqali absorbsiyalanib, o‘choq gazi tarkibidan chiqazib tashlashidadir. Natijada amaliy oksidlanish darajasi unga kirib kelayotgan SO₂ ga nisbatan 0,96 - 0,98 largacha borishi mumkin. Keyinchalik o‘choq gazi 5-chi qatlamiga o‘tib, bu erda umumiy amaliy oksidlanish darajasi 0,998% - 0.999gacha etishi mumkin. Keyinchalik 5 n.chi qatlamda chiqayotgan o‘choq gazi tashqi issiqlik almashgich (7) da 200^oS largacha sovutilib, 2-nchi monogidrat absorberi (8) ga yuboriladi. Bu erda o‘choq gazi 98,3%l i sulfat kislotasi bilan yuvilib, SO₃ gazini yutadi va u 98,8% li sulfat kislota holida tashqariga chiqazib tashlanadi. Miqdori ruxsat etilgan konsentratsiyada past darajada bo‘lgan SO₂, SO₃,O₂, va N₂ lar balandligi 100-200 m keladigan mo‘ri orqali atmosfera havosiga tashlab yuboriladi. Xozirgi vaqtda va kelajakdagi sulfat kislota qurilmalarida SO₂ ni SO₃ ga 2 lamchi, 3 lamchi oksidlash usullari keng qo‘llaaniladi.