8-bob qurilish ekologiy asi tayanch iboralar

>•
ekologik izlanishlar
• *■•< ©			Turar joy va jamoat binolarining ekologik
			xavfsizligi
o			Qurilish materiallari va buyumlarining ekologik
C/3 «			xavfsizligi
£			Qurilishda energiya va resurs tejamkorlik
			Poydevor qurilishi va ekologiya
			Qurilishda ekologik huquq
			Qurilish sohasida iqtisodiyot ekologiyasi
			Qurilishda ekologik monitoring
			Ekologik xavfsiz qurilish - barqaror rivojlanish
			omilidir

20-rasm. Qurilish ekologiyasining asosiy yo‘nalishlari.


Hozirgi zamonaviy davrda tabiiy-ilmiy bilimlaming rivojlanishi barcha fanlaming ekologikligi bilan tavsiflanadi. Ekologik bilimlar alohida ahamiyatli boigan biologik fanga to‘xtalib qolmasligi bilan ilm-fanda insonning tabiiy atrof-muhit ta’siriga hamda ushbu antropogen jarayonni yumshatish usullariga o'zgartiradi. Geologiya,


140





kimyo, tibbiyot, fizika, qurilish fanlari va b.q. bilan ekologiyaning to‘qnashuvida yangi turdagi bilimlami, ya’ni geoekologiya, urboekologiya, muhandislik ekologiyasi, qishloq xo‘jaligi ekolo- giyasi va sh.k. yaratadi.
Shuning uchun amaliy ekologiyaning tutgan o‘mida muhan­dislik ekologiyasi, geoekologiya, shaharsozlik ekologiyasi va b.q. fanlar mavjudligiga haqlidir.
Hozirgi vaqtda ekologiyaning qurilish bilimlari bilan to‘qnashuvida yana bir yangi ilmiy yo‘nalish - qurilish ekologiyasi paydo bo‘lishiga asos bo‘ldi.
Qurilish ekologiyasining asosiy yo‘nalishlariga qurilish obyektining hayotiy davri, biosferaga qurilishning salbiy ta’siri, salbiy ta’sir- lardan muhandislik ekologik himoya, turar joy va jamoat bino- larining ekologik xavfsizligi, qurilishda energiya va resurs tejam- korlik, poydevor qurilishi va ekologiya, ekologik monitoring va b.q. kiradi (20-rasm).

3. 
   Quruvchílar uchun ekologik ta’limning ahamiyati
   

Bugungi kunda XXI asming strategik rivojlanishida hamma e’tirof qilgan ekologik fikrlashning paydo bo‘lishini, kasbiy faoliyat jarayonida ekologik oqlangan munosabat hamda qobiliyat va bilim- lar tizimini qamrab oigan ekologik madaniyatning shakllanishi zarur ekanligini belgilaydi.
Qurilish industriyasi iqtisodiyotning barcha poydevori hisob- lanishi sababli, bizning barcha jamiyatimizning barqaror rivojlanish yo‘li bo‘yicha ko‘pchilik hollarda samarali harakatlanishi tabiiy atrof-muhit bilan birga yashashiga bog‘liqdir, bu asosan qurilish mutaxassislari uchun dolzarbdir.
Qurilish sohasidagi har bir mutaxassis quyidagilarni bilishi zarur:

1. 
   Asosiy ekologik tushunchalar va tasavOtirga ega bo‘lishni;
   
2. 
   Qurilish texnogenezining mohiyatini;
   
3. 
   Biosferaga va tabiiy ekotizimlarga qurilish faoliyatining salbiy ta’sirlarining ekologik oqibatlarini;
   
4. 
   Qurilish ekologiyasining arxitektura va shahar qurilishi jihatlarini;
   

141

5. 
   Turar joylaming ekologik xavfsizligini ta’minlash usullarini;
   
6. 
   Qurilish materiallari va buyumlariga ekologik talablami;
   
7. 
   Qurilish chiqinlarini qayta ishlash va foydalanishga tiklash usullarini;
   
8. 
   Qurilishda tabiiy atrof-muhitni boshqarish tizimlari asoslarini (me’yoriy texnik hujjatlar, ekologik ekspertiza o‘tkazishning asosiy qonun va qoidalari, ekologik menedjment, ekologik monitoring va boshqa ekologik huquqiy jihatlar);
   
9. 
   Qurilishda ekologik qonun va qoidalar buzilishi xususiyatini hamda unga yuridik javobgarlikning turlarini.